Παρέμβαση στο δημοτικό συμβούλιο Λιβαδειάς για τις ανεμογεννήτριες στον Ελικώνα

Τη Δευτέρα 10/10, ήρθε για συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο της Λιβαδειάς, μετά από αίτημα πολιτών,το θέμα της εκ νέου γνωμοδότησης γαι την εγκατάσταση στη "Μεγάλη Λούτσα" και γενικότερα στον Ελικώνα.

Στη συνεδρίαση αμφισβητήθηκε σοβαρά και απογυμνώθηκε η απόφαση θετικής γνωμοδότησης που είχε δώσει το δημοτικό συμβούλιο, όταν πρωτοσυζήτησε το ζήτημα. Από ορισμένους συμβούλους δηλώθηκε αλλαγή στάσης.

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση εκδηλώθηκε μια παρελκυστική παρέμβαση του δημάρχου, η οποία παραπέμπει το ζήτημα σε επόμενη συνεδρίαση, με την προϋπόθεση ότι η αποκεντρωμένη διοίκηση θα έχει διαβεβαιώσει  ότι η εκ νέου γνωμοδότηση είναι νόμιμη. Δυστυχώς, η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου επέλεξε να συνταυτιστεί με αυτήν την πρόφαση. 

 Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τέθηκε με έμφαση και το θέμα της, σχεδόν ταυτόχρονης, αδειοδότησης της επέκτασηςτης υφιστάμενης αιολικής εγκατάστασης στο "Περδικοβούνι". Παρ' όλα αυτά και παρά το γεγονός ότι το αίτημα των πολιτών έβαζε συνολικά το ζήτημα του Ελικώνα, θεωρήθηκε εκτός θέματος και δεν πάρθηκε απόφαση γι αυτό.

Για το λόγο αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να επανέλθουμε, παίρνοντας πρωτοβουλία συγκέντρωσης υπογραφών, απόδημότες και κατοίκους του δήμου Λιβαδειάς, κάτω από κείμενο που θα ζητά τη συζήτηση του θέματος στο δημοτικόσυμβούλιο και τη λήψη των ανάλογων αποφάσεων.

Ακολουθεί  το κείμενο του αιτήματος και τα σχετικά υποστηρικτικά υλικά και σας παρακαλούμε να δηλώσετεη

συνυπογραφή του στο e-mail: agia.anna@gmail.com ή στο tkef99@gmail.com, το συντομότερο δυνατόν.  

Επιτροπή φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας

Λιβαδειά, Οκτωβρίου 2011

Προς

τον κ. πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου Λιβαδειάς

Κύριε πρόεδρε,

όσοι-ες υπογράφουμε παρακάτω, δημότες και κάτοικοι του δήμου Λιβαδειάς, απευθυνόμαστε στο δημοτικό συμβούλιο, επιθυμώντας:

ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥΜΕ

• για το γεγονός ότι στις 6 Σεπτεμβρίου 2011 υπογράφηκε, από τον υπουργό ΠΕΚΑ, η α.π. οικ. 203076 απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, που αφορά στο έργο: “επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.”
  
• για το ότι στις 30 Νοεμβρίου 2011 εκδικάζεται στο Ε΄ τμήμα του ΣτΕ προσφυγή του (πρώην) δήμου Κορώνειας κατά των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για τα παρακάτω υφιστάμενα έργα:
  

• αιολικό πάρκο, ισχύος 24 MW, στη θέση “Περδικοβούνι”
• αιολικό πάρκο, ισχύος 12 MW, στη θέση “Καλύβα” (τμήμα του ΑΣΠΗΕ, με άδεια παραγωγής 24 MW, στη θέση “Καλύβα - Τούμπα”)
• υποσταθμό ανύψωσης τάσης 20/150 KV και γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης (με μεταλλικούς πυλώνες) 150 KV, για τη διασύνδεση του υποσταθμού με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας

• για την παρέμβαση συλλογικοτήτων και πολιτών, προς το περιφερειακό συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας, με αντικείμενο τα προβλήματα από τον τρόπο ανάπτυξης των αιολικών δραστηριοτήτων στο επίπεδο της περιφέρειας

ΝΑ ΖΗΤΗΣΟΥΜΕ

λόγω της σοβαρότητας του ζητήματος, της ευρείας αντίδρασης της τοπικής κοινωνίας στη συγκεκριμένη εξέλιξη και της λειτουργίας του δήμου Λιβαδειάς σαν φυσικού διαδόχου του (πρώην) δήμου Κορώνειας, να εισαχθούν τα παραπάνω σαν θέμα στην ημερήσια διάταξη του δημοτικού συμβουλίου με σκοπό:

• να ληφθεί απόφαση αντίθεσης στην εκδοθείσα απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το έργο της επέκτασης της υφιστάμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”
  
• να αναληφθούν πρωτοβουλίες νομικής αντίκρουσής της, καθώς και ενημέρωσης και ενεργοποίησης των κατοίκων της περιοχής
  
• να υποστηριχθεί ουσιαστικά η προσφυγή του (πρώην) δήμου Κορώνειας, ενώπιον του ΣτΕ
• να αναληφθεί πρωτοβουλία συνολικής αξιολόγησης και εκτίμησης, στο πλαίσιο ενός δημοτικού ή και διαδημοτικού χωροταξικού σχεδιασμού, των αιτήσεων κατασκευής βιομηχανικών αιολικών εγκαταστάσεων στα όρια του δήμου Λιβαδειάς και, ειδικότερα, στον κεντρικό ορεινό όγκο του Ελικώνα
  
• να δηλωθεί η υποστήριξη του δημοτικού συμβουλίου Λιβαδειάς στο κείμενο παρέμβασης των συλλογικοτήτων και πολιτών προς το περιφερειακό συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας

Για την πληρέστερη ενημέρωση των μελών του δημοτικού συμβουλίου, σας παρακαλούμε να τους διαβιβάσετε, ταυτόχρονα με την παρούσα αίτηση, τα παρακάτω επισυναπτόμενα υλικά:

1. Ενημερωτικό υπόμνημα της Επιτροπής φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας και της Ομάδας πολιτών Κορώνειας
2. Κείμενο παρέμβασης συλλογικοτήτων και πολιτών προς το περιφερειακό συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας
3. Διακήρυξη της Πανελλαδικής επιτροπής κατά των βιομηχανικών αιολικών εγκαταστάσεωνΟι υπογράφοντες-ουσες

ΥΠΟΜΝΗΜΑ σχετικά με το έργο:

“επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.”, με αφορμή την α.π. οικ. 203076 απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Κατά της τελευταίας απόφασης έχει ασκηθεί προσφυγή στον υπουργό ΠΕΚΑ, στις 27/9/2011. Ανάλογα με την εξέλιξη θα υπάρξουν νέες παρεμβάσεις, ενδεχομένως και προσφυγή στο ΣτΕ.

Α. Πλημμελής διαδικασία

Σημειώνουμε προκαταρκτικά ότι η διαδικασία αξιολόγησης και γνωμοδότησης επί της ΜΠΕ ξεκίνησε (Οκτώβριο 2009) και ολοκληρώθηκε με ελλιπή το φάκελο της ΜΠΕ, καθώς απουσιάζει το σημαντικό τμήμα της που αναφέρεται στην τεκμηρίωση της συμμόρφωσης με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ΑΠΕ. Η ΜΠΕ υποβλήθηκε στην ΕΥΠΕ στις 29-6-2009 (α.π. 141595), δηλαδή σε χρόνο πλήρους εφαρμογής του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ. Για το ζήτημα αυτό εκκρεμεί αναφορά στο συνήγορο του πολίτη.

Β. Το ιστορικό

Το εν λόγω έργο (της επέκτασης του υφιστάμενου ΑΣΠΗΕ) πρόκειται να αποτελέσει τμήμα μιας ενιαίας εγκατάστασης, συνολικής ισχύος 48 MW. Αποτελεί συνέχεια και προέκταση της αρχικής εγκατάστασης, η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο καλοκαίρι του 2006 – καλοκαίρι του 2007, και περιλαμβάνει:

• αιολικό πάρκο, ισχύος 24 MW, στη θέση “Περδικοβούνι”
• αιολικό πάρκο, ισχύος 12 MW, στη θέση “Καλύβα” (τμήμα του ΑΣΠΗΕ, με άδεια παραγωγής 24 MW, στη θέση “Καλύβα - Τούμπα”)
• υποσταθμό ανύψωσης τάσης 20/150 KV και γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης (με μεταλλικούς πυλώνες) 150 KV, για τη διασύνδεση του υποσταθμού με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας

Και τα τρία αυτά έργα έχουν προσβληθεί στο ΣτΕ, με παράλληλες προσφυγές του (πρώην) δήμου Κορώνειας και 30 πολιτών από τα χωριά της περιοχής. Η έκδοση της απόφασης δεν έχει εκδοθεί ακόμη, ενώ η (τελευταία) εκδίκαση της υπόθεσης έχει οριστεί για το Νοέμβριο του 2011. Δηλαδή, εξακολουθεί να εκκρεμεί η απόφαση για τη βασιμότητα και τη νομιμότητα της αρχικής εγκατάστασης.

Το υφιστάμενο τμήμα της εγκατάστασης στο Περδικοβούνι, ισχύος 24 MW, έλαβε αρχική περιβαλλοντική αδειοδότηση με την οικ. 195/16-1-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3753/17-8-2005, 2188/24-4-2007 και 105954/10203/08/19-1-2009. Η αρχική άδεια εγκατάστασης δόθηκε με την 4424 πε/5-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3670/05/10-3-2006, 2497/7-6-2006, 5627/28-9-2006, 3963/11-7-2007. Η αρχική έγκριση επέμβασης δόθηκε με την 699/1-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 594/15-2-2006 και 2326/21-5-2007. Λειτουργεί δε με την 2748/12-5-2008 απόφαση χορήγησης άδειας λειτουργίας του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Την περίοδο της έναρξης των προκαταρκτικών εργασιών της αρχικής εγκατάστασης (καλοκαίρι 2006) υποβλήθηκε το πρώτο αίτημα επέκτασης (11/7/2006), που αφορούσε την εγκατάσταση και των άλλων 12 MW, στη θέση “Τούμπα”, του αδειοδοτημένου ΑΣΠΗΕ 24 MW “Καλύβα - Τούμπα”. Το αίτημα αποσύρθηκε στις 19/1/2007. Στις 12-1-2007 η εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.» ζήτησε επικαιροποίηση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, λόγω αναχωροθέτησης των ανεμογεννητριών στο “Περδικοβούνι” και πιο συγκεκριμένα την αραίωση των θέσεων ορισμένων από αυτές. Προχώρησε, μάλιστα, σε αυθαίρετη υλοποίηση, προτού λάβει τις αναγκαίες αδειοδοτήσεις. Για το γεγονός υπήρξε καταγγελία, στις 28-3-2007, η οποία προκάλεσε διακοπή εργασιών από τη Διεύθυνση Δασών ν. Βοιωτίας, στις 2-4-2007, και από το τμήμα περιβαλλοντικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, στις 10-4-2007. Οι εργασίες επανεκκίνησαν, αφού εκδόθηκε η 2188/24-4-2007 απόφαση τροποποίησης ΑΕΠΟ, η 2326/21-5-2007 απόφαση τροποποίησης της έγκρισης επέμβασης και η 3963/11-7-2007 απόφαση τροποποίησης της άδειας εγκατάστασης.

Eνώ εξακολουθούσε η κατασκευή της αρχικής εγκατάστασης, υποβλήθηκε στη ΡΑΕ το αίτημα επέκτασης της άδειας παραγωγής, κατά 24 MW, του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” (20/3/2007). Η επέκταση της άδειας παραγωγής εκδόθηκε, από το ΥΠΑΝ, στις 13/5/2008 (μία ημέρα μετά τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας της υφιστάμενης εγκατάστασης). Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, ο (πρώην) δήμος Κορώνειας υπέβαλε κείμενο αντιρρήσεων στη ΡΑΕ (7/5/2007) και ένσταση στο ΥΠΑΝ (21/11/2007), κατά της επέκτασης του συγκεκριμένου ΑΣΠΗΕ.

Στις 26/6/2009, υποβλήθηκε η ΜΠΕ για το έργο της επέκτασης (24 MW) του ΑΣΠΗΕ στο “Περδικοβούνι” και την ολοκλήρωση του ΑΣΠΗΕ στη “Καλύβα - Τούμπα” με την εγκατάσταση 12 MW, στη θέση “Τούμπα”. Στην πορεία, η εταιρεία διαχώρισε το αίτημα επέκτασης στη θέση “Τούμπα”, μετά τις σοβαρές αντιρρήσεις της δασικής υπηρεσίας, που γνωμοδότησε αρνητικά (28/12/2009).

Τελικά, δύο χρόνια αργότερα, εκδόθηκε η α.π. οικ. 203076/6-9-2011/ ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το έργο της επέκτασης στο “Περδικοβούνι”, ενώ απορρίφθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για το έργο στη θέση “Τούμπα”.

Γ. Αποσπασματική περιβαλλοντική αξιολόγηση και υποβάθμιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Είναι προφανές, από τα παραπάνω, ότι προϋπήρχε σχεδιασμός υλοποίησης της συνολικής εγκατάστασης, γεγονός που απεκρύβη στη φάση της αδειοδότησης της αρχικής εγκατάστασης. Η τμηματική εκτέλεση ενός έργου μπορεί να είναι θεμιτή για πλειάδα λόγων. Η συνειδητή επιλογή, όμως, της αποσπασματικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης και της απόκρυψης του συνολικού σχεδιασμού αποσκοπεί στην υποβάθμιση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από αυτή και μόνη την πλήρη ανάπτυξη της συγκεκριμένης εγκατάστασης.

Δ. Απόκρυψη συνεργιστικών επιπτώσεων από παράλληλες δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή

Όταν διασπώνται, αποκρύβονται ή υποβαθμίζονται οι επιπτώσεις από αυτό καθεαυτό το εξεταζόμενο έργο, είναι επόμενο να αποκρύβονται οι συνεργιστικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη παράλληλων δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή. Πιο συγκεκριμένα:

Δ1. Οι αιολικές εγκαταστάσεις

Οι εξεταζόμενες επεκτάσεις αναπτύσσονται με επίκεντρο το δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας του δήμου Κορώνειας (υψόμετρο 750 μέτρα) και την κορυφή Παλιοβούνα (υψόμετρο 1750 μέτρα) του όρους Ελικώνα, τα οποία και περιβάλλουν. Η εγκατάσταση, μάλιστα, στη θέση “Τούμπα” προβλέπεται σε περιοχή δίπλα στην κορυφή Παλιοβούνα και σε υψόμετρο 1500, περίπου, μέτρων. Σημειώνουμε ότι το όρος Ελικώνας αποτελεί το βασικό ορεινό όγκο του νομού Βοιωτίας, που εκτείνεται στη νότια πλευρά του νομού, προς τον Κορινθιακό κόλπο, από τη Φωκίδα, μέχρι τη Δυτική Αττική και τον Κιθαιρώνα.

Στην ίδια περιοχή, με το ίδιο επίκεντρο και σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων, πλην της υφιστάμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”:

• έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν τμήματα δύο ΑΣΠΗΕ, στις θέσεις “Παλιοβούνα” (συνολική ισχύς 4,6 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και “Σταυρός” (συνολική ισχύς 2,2 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και ένας ΑΣΠΗΕ, στη θέση “Καλύβα” (12 MW)
• κατασκευάζεται ΑΣΠΗΕ στη θέση “Μελίσσι” (36 MW), ενώ έχει λάβει άδεια εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στη θέση “Καλντερίμι” (12 MW)
• έχουν εκδοθεί ΑΕΠΟ για τρεις ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Μεγάλη Λούτσα” (24 MW), “Αρβανικός” (20 MW) και “Μαρίστι-Μαυροβούνι” (42 MW)
• έχουν εξασφαλίσει άδεια παραγωγής 8 ΑΣΠΗΕ στις θέσεις: “Τούμπα” (12 MW), “Έλατος” (48 MW), “Κακιά Ράχη” (5,1 MW), “Γκορίτσα” (39 MW), “Ροδιά” (20 MW), “Λαιμός” (4,95 MW), “Μεγάλη Ράχη” (3,2 MW) και “Δίπορτα - Γρομπολούρα” (14 MW)
• έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για 11 νέους ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 200 MW

Στην ευρύτερη περιοχή του Ελικώνα (πρώην δήμοι Διστόμου, Λιβαδειάς, Κορώνειας, Θίσβης, Αλιάρτου και πρώην κοινότητα Κυριακίου) έχουν δοθεί άδειες παραγωγής για 36 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 557 MW, ενώ έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για άλλους 34 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 474 MW.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, που συνδέεται με το εξεταζόμενο έργο, είναι και το εξής: ο υποσταθμός που έχει κατασκευαστεί στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, για να εξυπηρετήσει την αρχική εγκατάσταση στο “Περδικοβούνι” και στην “Καλύβα”, καθώς και η διασυνδετική γραμμή υψηλής τάσης (150 KV), λειτουργούν σαν πόλος έλξης και άλλων παρόμοιων έργων των όμορων εγκαταστάσεων ΑΣΠΗΕ. Από όσα είναι γνωστά, από τη ΜΠΕ, αλλά και από άλλες ΜΠΕ έργων ΑΣΠΗΕ, προβλέπεται:

• οι επεκτάσεις των εξεταζόμενων έργων (3 γραμμές μέσης τάσης) να συνδεθούν στον υπάρχοντα υποσταθμό
• να κατασκευαστεί δεύτερος υποσταθμός που θα υποδεχτεί άλλες 3 γραμμές μεταφοράς για τη διασύνδεση των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Κακιά Ράχη”, “Μελίσσι” και “Λαιμός”
• να κατασκευαστεί τρίτος υποσταθμός, στο ίδιο πάντα σημείο, για τη διασύνδεση με 3 ακόμη γραμμές μεταφοράς των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Αρβανικός”, “Ροδιά” και “Καλντερίμι”

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσει και πλήθος άλλων παρόμοιων αιτημάτων, από τις γειτονικές εγκαταστάσεις, που περιγράφηκαν παραπάνω.

Δ2. Άλλες δραστηριότητες

Επισημαίνουμε ότι έχει κατασκευαστεί γραμμή μεταφοράς υπερυψηλής τάσης (400 KV), η οποία διασυνδέει τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη Θίσβη με το σύστημα. Η γραμμή αυτή, από τη Θίσβη, ανεβαίνει στο ορεινότερο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, οδεύει δια μέσου της εξεταζόμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”, συναντά την υφιστάμενη γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης και προχωρά παράλληλα με αυτήν (σε απόσταση 40 μέτρων) διασχίζοντας το δρυόδασος της Στριγανιάς, ολοκληρώνοντας την καταστροφή που προκάλεσε η κατασκευή της πρώτης.

Την περίοδο αυτή καταγράφεται μια τάση επέκτασης εγκαταστάσεων επιφανειακής εξόρυξης βωξίτη, στον κεντρικό ορεινό όγκο του Ελικώνα, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με την εγκατάσταση στη θέση “Τούμπα”. Ενώ, ταυτόχρονα, συνεχίζεται και αναπτύσσεται η λειτουργία πλήθους εγκαταστάσεων εξόρυξης μαρμάρου.

Η εικόνα της ευρύτερης περιοχής του Ελικώνα ολοκληρώνεται με την επισήμανση της ύπαρξης δύο βιομηχανικών πόλων στο κέντρο της και στο δυτικό άκρο της. Αναφερόμαστε:

• στη βιομηχανική περιοχή της Θίσβης και το λιμάνι της, που εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς περιβαλλοντική κατοχύρωση. Στην περιοχή αυτή λειτουργεί η “Σωληνουργεία Κορίνθου”, η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 420 MW, έχει εξαγγελθεί η δημιουργία μιας δεύτερης, σχεδιάζεται η μεταφορά από τη βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων ρυπογόνων βιομηχανιών όπως η ΒΙΟΧΑΛΚΟ και η ΧΑΛΚΟΡ και επιδιώκεται η επέκταση των δραστηριοτήτων του λιμανιού, ώστε να εξυπηρετεί ανάγκες και πέραν της συγκεκριμένης βιομηχανικής περιοχής.
• στο βιομηχανικό πόλο της Αντίκυρας, όπου λειτουργεί το Αλουμίνιο της Ελλάδας, έχει κατασκευαστεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 334 MW, κατασκευάζεται μια δεύτερη 412 MW, έχει διατυπωθεί η πρόθεση για κατασκευή και τρίτης, ενώ η περιοχή προορίζονταν και για την κατασκευή μονάδας λιθάνθρακα 600 MW.

Δ3. Ο Ελικώνας αντιμετωπίζει συνολικό πρόβλημα περιβαλλοντικής καταστροφής

Οι δραστηριότητες που περιγράφονται δημιουργούν τη βεβαιότητα της συνολικής περιβαλλοντικής υποβάθμισης, έως και καταστροφής, του ορεινού όγκου του Ελικώνα και, ειδικότερα, του κεντρικού του τμήματος. Ακόμη και οι ήπιες, θεωρούμενες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με το μέγεθός τους, την υπερσυγκέντρωσή τους και με τα συνοδά έργα (υποσταθμούς και γραμμές μεταφοράς) δημιουργούν ένα τοπίο που προσιδιάζει σε βιομηχανικό πάρκο και κατακερματίζουν τον ορεινό όγκο του Ελικώνα.

Η απουσία χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο νομού και δήμων, η ανυπαρξία ρυθμίσεων για τις χρήσεις γης και αναπτυξιακών προτάσεων, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη αδειοδότηση αιολικών εγκαταστάσεων (ουσιαστικά με την αυθαίρετη εγκατάσταση ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων σε σημεία της δικής τους επιλογής με βάση το κέρδος) σε συνθήκες έλλειψης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση. Συμπερασματικά, υπάρχει ανάγκη για μια συνολική, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τον ορεινό όγκο του Ελικώνα. Χωρίς την προηγούμενη εκπόνηση αυτής της στρατηγικής μελέτης, ΜΠΕ σαν αυτή του προσβαλλόμενου έργου, είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των έργων που υποστηρίζουν.

Βασικό σημείο, λοιπόν, έλλειψης της απόφασης που προσβλήθηκε, και της ΜΠΕ που την υποστηρίζει, και ουσιαστικός λόγος απόρριψής της, είναι ότι δεν αναφέρεται στις συνεργιστικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή, όπως υποχρεούται να κάνει. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι δεν αναφέρεται, καν, η ύπαρξη της γραμμής υπερυψηλής τάσης, η οποία διέρχεται δια μέσου των ανεμογεννητριών της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”.

Η απουσία ουσιαστικής αναφοράς στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν περιορίζεται μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Εκεί που όλες οι ΜΠΕ, και η υποστηρίζουσα την προσβαλλόμενη απόφαση, αποδεικνύονται ανεπαρκείς είναι στις επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Τα χωριά, κυρίως των (πρώην) δήμων Κορώνειας και Θίσβης, βίωσαν τις προηγούμενες δεκαετίες μια διαδικασία ερημοποίησης και αποδιάρθρωσης. Τα τελευταία 10-15 χρόνια έχει ξεκινήσει μια διαδικασία αντιστροφής αυτής της κατάστασης, η οποία εκφράζεται με την επιστροφή από τα αστικά κέντρα του νομού, αλλά και την Αθήνα, νέων ανθρώπων. Με δραστηριότητες στον τομέα παροχής υπηρεσιών εστίασης και αναψυχής, με κατασκευή τουριστικών καταλυμάτων, με μικρή, αλλά αναπτυσσόμενη απασχόληση σε κτηνοτροφικές και αγροτικές δραστηριότητες, με κάποιες βιολογικές καλλιέργειες. Λειτουργεί, επίσης, πιο έντονα ένα ρεύμα επιστροφής των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας μετά τη συνταξιοδότησή τους, ενώ ο ορεινός όγκος του Ελικώνα και οι κοντινοί παραθαλάσσιοι οικισμοί αποτελούν πόλο αναζήτησης και κατασκευής δεύτερης (εξοχικής) κατοικίας. Μια άλλη μερίδα ανθρώπων επιλέγει τα χωριά της περιοχής σαν τόπο μόνιμης κατοικίας, ενώ απασχολείται στα κοντινά αστικά κέντρα του νομού. Όλα τα παραπάνω συντηρούν και μια οικοδομική δραστηριότητα στην αποκατάσταση παλιών κατοικιών και την κατασκευή νέων, για την εξυπηρέτηση των αναγκών που προαναφέρθηκαν.

Κεντρικός συνδετικός ιστός και κινητήρια δύναμη αυτής της τάσης επανάκαμψης είναι η ιδιαιτερότητα του φυσικού περιβάλλοντος, που την προσδιορίζει το γεγονός ότι ο Ελικώνας είναι ο μοναδικός, ουσιαστικά, ορεινός όγκος του νομού, σε άμεση επαφή με το θαλάσσιο μέτωπο του Κορινθιακού κόλπου και η γειτνίαση με τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας της χώρας. Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων που περιγράφονται, στο βαθμό, στην έκταση και με τον τρόπο που σχεδιάζονται, θα επιφέρει όχι μόνο την πλήρη υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και τις συνεπαγόμενες επιπτώσεις με τη μείωση των αξιών γης, την πτώση της επισκεψιμότητας και στον περιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που μπορούν να στηρίξουν μια ήπια ανάπτυξη της περιοχής. Αυτές τις δραστηριότητες και τις προοπτικές δεν μπορούν να τις αντισταθμίσουν οι ελάχιστες θέσεις προσωπικού που μπορούν να προσφέρουν, σε συνθήκες λειτουργίας, οι αιολικές εγκαταστάσεις που προωθούνται.

Θεωρούμε, συνεπώς, σκόπιμη και παραπλανητική την παράλειψη αυτών των παραμέτρων των επιπτώσεων στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της περιοχής από τη ΜΠΕ της πρσβαλλόμενης απόφασης. Μια αποσιώπηση που εκδηλώνεται με κραυγαλέο τρόπο όταν, για παράδειγμα, αναφέρεται η ύπαρξη δύο ξενώνων στην Αγία Άννα, ενώ είναι γνωστό ότι υπάρχει και τρίτος (διαμένουν και συνεργεία της ενδιαφερόμενης εταιρείας), κατασκευάζεται ένας τέταρτος, ενώ υπάρχει σε διαθεσιμότητα και δημοτικός ξενώνας.

Ε. Άλλες παραλείψεις και ασυμβατότητες της ΜΠΕ

1. Αποσιωπάται στη ΜΠΕ ο χαρακτήρας της έκτασης στην οποία αναπτύσσεται και η υφιστάμενη εγκατάσταση και η σχεδιαζόμενη επέκτασή της με την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, ως αναδασωτέας. Παρόλο που υπάρχει σαφής αναφορά στα έγγραφα 2561/4-11-2002 και 2401/15-9-2003 της 868/5-10-1988 απόφασης του νομάρχη Βοιωτίας και της 385/25-4-1966 απόφασης του περιφερειακού διευθυντή νομού Βοιωτίας. Σημειώνεται ότι αναγκαία κατά νόμο προϋπόθεση της έκδοσης της απόφασης έκδοσης περιβαλλοντικών όρων είναι η άρση της αναδασώσεως με πράξη που εκδίδεται εφόσον συντρέχουν οι κατά νόμο απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επιπροσθέτως, πριν αρθεί η αναδάσωση και, περαιτέρω, πριν εκδοθεί άδεια επέμβασης, καθορίζουσα και τους σχετικούς όρους, απαγορεύεται οιαδήποτε υλική ενέργεια στην έκταση αυτή (ΣτΕ 2862/2007). Σημειώνεται δε ότι η απόφαση περί αναδάσωσης είναι δυνατόν να αρθεί μόνον όταν έχει αυτή υλοποιηθεί και έχει ολοκληρωθεί η αναβίωση της καταστραφείσας δασικής βλάστησης (βλ. ΣτΕ 3887/2007, 235/2004, 3696/1998), γεγονός που διαπιστώνεται μονάχα στο πλαίσιο της κατά νόμο διαδικασίας άρσης της αναδάσωσης.

2. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με προβλέψεις του περιφερειακού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ Β΄ 1469/2003), στα σημεία που προβλέπει ότι:
   • στις χρήσεις γης, οι περιοχές με υψόμετρο 800 μ. χαρακτηρίζονται περιοχές αγροτο-δασικής δραστηριότητας, θεωρούνται κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος προς διατήρηση και προστασία με τις αναπτυσσόμενες χρήσεις να ρυθμίζονται κυρίως από τη δασική νομοθεσία. Οι εγκαταστάσεις της προτεινόμενης επέκτασης των αιολικών πάρκων χωροθετούνται, στο σύνολό τους, σε σημεία με υψόμετρο 800 μ..
   • για την ανάπτυξη ενεργειακών δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας, με τα χαρακτηριστικά του ενεργειακού κέντρου, προσδιορίζεται σαφώς η περιοχή του Αλιβερίου, ενώ αιολικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας προβλέπονται για την περιοχή της νότιας Εύβοιας.
   • η ανάπτυξη ήπιων μορφών ενέργειας θα γίνεται με μεγέθη εγκαταστάσεων και τρόπους που δεν ενοχλούν τους στόχους του πλαισίου σε θέματα φυσικών και πολιτιστικών πόρων.

3. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, στα παρακάτω σημεία:

• Αποκρύπτεται και, φυσικά, δεν εξετάζεται η γειτνίαση με γραμμή υπερυψηλής τάσης, η οποία, μάλιστα, διασχίζει την περιοχή της επέκτασης του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” - παράρτημα ΙΙ.Ε
• Αποκρύπτεται η ύπαρξη και άλλων τουριστικών καταλυμάτων στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας (δημοτικός ξενώνας, ξενώνας Νικολάου), όπως και η κατασκευή ενός ακόμη (ξενώνας Τσώνη). Τμήμα της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι” βρίσκεται στην οριακή απόσταση των 1000 μ. από τον ξενώνα Νικολάου, ενώ τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης βρίσκεται εμφανώς μέσα στη ζώνη των 1000 μ. - παράρτημα ΙΙ.ΣΤ

4. Ζήτημα συναφές με τη συμμόρφωση με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ είναι και αυτό της πυκνότητας των Α/Γ και του ποσοστού κάλυψης της συνολικής έκτασης του δήμου (για τους πρώην δήμους Κορώνειας και Θίσβης το μέγιστο ποσοστό κάλυψης είναι το 5% της συνολικής έκτασης των δήμων). Στο ειδικό τεύχος της ΜΠΕ εμφανίζονται 3 διαφορετικές εκδοχές της έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας (143.381 στρ., 144.735 στρ. και 190.513 στρ.), ενώ παρουσιάζονται και διαφορετικές εκδοχές του αριθμού των ισοδύναμων Α/Γ, που προβλέπεται να εγκατασταθούν στα όρια του πρώην δήμου (16,94, 23 και 40,99). Τα πραγματικά δεδομένα είναι 40,99 Α/Γ, που αντιστοιχούν σε έκταση 3.109,4 στρ., ποσοστό 2,17% της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου, που είναι 143.381 στρ.

Από τις 40,99 Α/Γ, οι 30,99 χωροθετούνται στην περιοχή γύρω από το δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) της Αγίας Άννας, δεσμεύουν έκταση 2.351 στρ. (30,99 Χ 75,86 στρ.) και αναπτύσσονται στο 1/5 της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας, δηλαδή, περίπου, σε 28.700 στρ.. Το ποσοστό κάλυψης, συνεπώς, για το συγκεκριμένο δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) είναι 8,2%, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο του 5%. Είναι σαφές ότι το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο αναφέρεται στους δήμους, ωστόσο το στοιχείο δείχνει χαρακτηριστικά το μέγεθος της υπερσυγκέντρωσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, που αποτελεί το πλέον ορεινό του δήμου και πλέον αξιόλογο από περιβαλλοντική άποψη και γι αυτό το λόγο αναγνωρίζεται πάντα σαν η κεφαλή κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας του δήμου. Θα περίμενε κανείς η εγκατάσταση των Α/Γ να επιβαρύνει περισσότερο τις λιγότερο αξιόλογες περιοχές του δήμου και να προφυλάξει τις περιβαλλοντικά πιο ευαίσθητες και αξιόλογες.

5. Δεν εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής, δηλαδή της μη κατασκευής των έργων. Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται, όπως και στη συσχέτιση των έργων με άλλα έργα και δραστηριότητες, είναι η ισχνή αναφορά στην αποφυγή έκλυσης CO₂. Το στοιχείο αυτό παραβλέπει και δεν απαντά στις αιτιάσεις για την ύπαρξη πλήθους περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο. Η αντιμετώπιση με αυτόν τον τρόπο της υποχρέωσης για την αναζήτηση της βέλτιστης κατασκευαστικής λύσης, και από την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, αλλά και από το σύνολο των ΜΠΕ που κατατίθενται, έχει οδηγήσει στην πλήρη υποβάθμιση και αδρανοποίησή της, σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το νόημα της εκπόνησης ΜΠΕ.

6. Η προσβαλλόμενη απόφαση ξεπερνά το πρόβλημα της ηχητικής ρύπανσης με μια απλή παράθεση των ορίων που επιβάλλει η νομοθεσία. Είναι, όμως, γνωστό ότι οι εγκατεστημένες Α/Γ στη θέση “Ράχη - Άσπρο Κούτσουρο”, τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”, προκαλούν κατά διαστήματα έντονα προβλήματα ηχορύπανσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας. Η κατασκευάστρια εταιρεία παρά τη δέσμευσή της να εξετάσει το πρόβλημα πραγματοποιώντας σχετικές μετρήσεις, με την εξεταζόμενη εγκατάσταση προσθέτει και άλλες Α/Γ στην ίδια περιοχή, γεγονός που αναμένεται να επιτείνει το πρόβλημα.

7. Αντίστοιχης ποιότητας πρόβλημα αποτελεί και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος, μετά την ολοκλήρωση των έργων. Η εμπειρία από την πρώτη φάση κατασκευής της υφιστάμενης εγκατάστασης επιβεβαιώνει ότι οι βαριές επεμβάσεις στο οικοσύστημα της περιοχής δημιουργούν ανεπίστρεπτες καταστάσεις με προσθετικό χαρακτήρα, που οδηγούν στην καθημερινή υποβάθμιση και την καταστροφή του. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της περιοχής διέλευσης της διασυνδετικής γραμμής υψηλής τάσης, μέσα από το δρυόδασος της Στριγανιάς. Σε αποτυπωμένο φωτογραφικά τμήμα της περιοχής, έκτασης 3 στρεμμάτων, η αποκατάσταση περιελάμβανε μια περιοχή 5 τ.μ., όπου φυτεύτηκαν τρία φυτά τα οποία ήδη ξεράθηκαν.

ΣΤ. Μη τήρηση της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ

Κατά το χρόνο υποβολής της ΜΠΕ, για το έργο της επέκτασης, προβλέπονταν η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση. Στο πλαίσιο αυτό, κατατέθηκε, από την ενδιαφερόμενη εταιρεία “Αιολική Ενεργειακή Πελοποννήσου Α.Ε.”, στην αρμόδια υπηρεσία ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ (29/6/2009) ο σχετικός φάκελος, καθώς και τα συμπληρωματικά στοιχεία που της ζητήθηκαν (14/7/2009 και 17/6/2009).

Στη συνέχεια, η ΕΥΠΕ με έγγραφό της (α.π. οικ. 143541/13-8-2009) διαβίβασε στις αρμόδιες υπηρεσίες, και στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας για τη διαδικασία της δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ, εκείνα τα στοιχεία του φακέλου που έκρινε σκόπιμο, κατά περίπτωση. Το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας δημοσιοποίησε τα στοιχεία τα οποία έλαβε από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ, οπότε υπήρξε η ενημέρωση για την έναρξη της σχετικής διαδικασίας.

Σε παράλληλη, απευθείας, επικοινωνία με την ΕΥΠΕ, στις 4/9/2009, για τη λήψη αντίγράφου του φακέλου υπήρξε αρνητική απάντηση (9/9/2009). Μετά από επιμονή, δόθηκε η δυνατότητα πρόσβασης στο περιεχόμενο του φακέλου, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Από την πρόχειρη αυτή επαφή με το περιεχόμενο του φακέλου διαπιστώθηκε ότι περιείχε: τεύχος μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τεύχος τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και μελέτη έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Ταυτόχρονα, μέλη των συλλογικοτήτων μας απευθύνθηκαν στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας, το οποίο και τους παραχώρησε αντίγραφα όλων των στοιχείων του φακέλου, τα οποία είχε λάβει από την ΕΥΠΕ. Διαπιστώσαμε, τότε, ότι στο νομαρχιακό συμβούλιο και προς δημόσια διαβούλευση είχε δοθεί τμήμα μόνο του φακέλου (το τεύχος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων), ενώ απουσίαζαν τα, εξίσου σημαντικά, τεύχη της τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και της μελέτης έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Θεωρήσαμε ότι η διαδικασία της περιβαλλοντικής αξιολόγησης του συγκεκριμένου έργου, κάτω από αυτές τις συνθήκες, εκτός του ότι είναι παράτυπη, αποστερείται και την ίδια την ουσία της. Ενημερώσαμε για τις παραλείψεις αυτές το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας και την ΕΥΠΕ, ζητώντας τη δημοσιοποίηση του πλήρους φακέλου και την επανέναρξη της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ.

Η ΕΥΠΕ, αναγνωρίζοντας έμμεσα την παρατυπία, μας γνωστοποίησε στις 30/9/2009 (αφού είχε συνεδριάσει και γνωμοδοτήσει επί της ελλιπούς ΜΠΕ το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, στις 25/9/2009) ότι μπορούμε να λάβουμε αντίγραφο του τεύχους τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ. Χωρίς, όμως, να το αποστείλει στο νομαρχιακό συμβούλιο για δημοσιοποίηση, με αποτέλεσμα να συνεδριάσει και να γνωμοδοτήσει και αυτό, στις 21/10/2009, χωρίς να έχει υπόψη του το σύνολο των στοιχείων του φακέλου της ΜΠΕ. Τέλος, η ΕΥΠΕ, στις 20/9/2009 (παραμονή της συνεδρίασης του νομαρχιακού συμβουλίου) και με δύο ξεχωριστά έγγραφα, απαντά σε επόμενο έγγραφό μας (8/10/2009) και σε σχετικό έγγραφο του νομαρχιακού συμβουλίου (7/10/2009), θεωρώντας ότι η διαδικασία είναι νομότυπη και ότι δεν συντρέχει λόγος επανάληψής της, χωρίς, ωστόσο, να αντικρούει τις συγκεκριμένες αιτιάσεις που προβάλαμε.

Μετά από αυτά, υποβλήθηκε αναφορά στο συνήγορο του πολίτη, στις 10-12-2009, ζητώντας την παρέμβασή του, θεωρώντας τη διαδικασία παράτυπη και άκυρη. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του συνηγόρου του πολίτη, στις 14-7-2011, συνεχίζεται η διερεύνηση του θέματος.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους ζητούμε την ακύρωση - εξαφάνιση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, για την επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.», που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, με α.π. οικ. 203076, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Επιτροπή φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας

Ομάδα πολιτών Κορώνειας

e-mail: agia.anna@gmail.com

 

ΥΠΟΜΝΗΜΑ σχετικά με το έργο:

“επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.”, με αφορμή την α.π. οικ. 203076 απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Κατά της τελευταίας απόφασης έχει ασκηθεί προσφυγή στον υπουργό ΠΕΚΑ, στις 27/9/2011. Ανάλογα με την εξέλιξη θα υπάρξουν νέες παρεμβάσεις, ενδεχομένως και προσφυγή στο ΣτΕ.

Α. Πλημμελής διαδικασία

Σημειώνουμε προκαταρκτικά ότι η διαδικασία αξιολόγησης και γνωμοδότησης επί της ΜΠΕ ξεκίνησε (Οκτώβριο 2009) και ολοκληρώθηκε με ελλιπή το φάκελο της ΜΠΕ, καθώς απουσιάζει το σημαντικό τμήμα της που αναφέρεται στην τεκμηρίωση της συμμόρφωσης με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ΑΠΕ. Η ΜΠΕ υποβλήθηκε στην ΕΥΠΕ στις 29-6-2009 (α.π. 141595), δηλαδή σε χρόνο πλήρους εφαρμογής του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ. Για το ζήτημα αυτό εκκρεμεί αναφορά στο συνήγορο του πολίτη.

Β. Το ιστορικό

Το εν λόγω έργο (της επέκτασης του υφιστάμενου ΑΣΠΗΕ) πρόκειται να αποτελέσει τμήμα μιας ενιαίας εγκατάστασης, συνολικής ισχύος 48 MW. Αποτελεί συνέχεια και προέκταση της αρχικής εγκατάστασης, η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο καλοκαίρι του 2006 – καλοκαίρι του 2007, και περιλαμβάνει:

• αιολικό πάρκο, ισχύος 24 MW, στη θέση “Περδικοβούνι”
• αιολικό πάρκο, ισχύος 12 MW, στη θέση “Καλύβα” (τμήμα του ΑΣΠΗΕ, με άδεια παραγωγής 24 MW, στη θέση “Καλύβα - Τούμπα”)
• υποσταθμό ανύψωσης τάσης 20/150 KV και γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης (με μεταλλικούς πυλώνες) 150 KV, για τη διασύνδεση του υποσταθμού με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας

Και τα τρία αυτά έργα έχουν προσβληθεί στο ΣτΕ, με παράλληλες προσφυγές του (πρώην) δήμου Κορώνειας και 30 πολιτών από τα χωριά της περιοχής. Η έκδοση της απόφασης δεν έχει εκδοθεί ακόμη, ενώ η (τελευταία) εκδίκαση της υπόθεσης έχει οριστεί για το Νοέμβριο του 2011. Δηλαδή, εξακολουθεί να εκκρεμεί η απόφαση για τη βασιμότητα και τη νομιμότητα της αρχικής εγκατάστασης.

Το υφιστάμενο τμήμα της εγκατάστασης στο Περδικοβούνι, ισχύος 24 MW, έλαβε αρχική περιβαλλοντική αδειοδότηση με την οικ. 195/16-1-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3753/17-8-2005, 2188/24-4-2007 και 105954/10203/08/19-1-2009. Η αρχική άδεια εγκατάστασης δόθηκε με την 4424 πε/5-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3670/05/10-3-2006, 2497/7-6-2006, 5627/28-9-2006, 3963/11-7-2007. Η αρχική έγκριση επέμβασης δόθηκε με την 699/1-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 594/15-2-2006 και 2326/21-5-2007. Λειτουργεί δε με την 2748/12-5-2008 απόφαση χορήγησης άδειας λειτουργίας του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Την περίοδο της έναρξης των προκαταρκτικών εργασιών της αρχικής εγκατάστασης (καλοκαίρι 2006) υποβλήθηκε το πρώτο αίτημα επέκτασης (11/7/2006), που αφορούσε την εγκατάσταση και των άλλων 12 MW, στη θέση “Τούμπα”, του αδειοδοτημένου ΑΣΠΗΕ 24 MW “Καλύβα - Τούμπα”. Το αίτημα αποσύρθηκε στις 19/1/2007. Στις 12-1-2007 η εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.» ζήτησε επικαιροποίηση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, λόγω αναχωροθέτησης των ανεμογεννητριών στο “Περδικοβούνι” και πιο συγκεκριμένα την αραίωση των θέσεων ορισμένων από αυτές. Προχώρησε, μάλιστα, σε αυθαίρετη υλοποίηση, προτού λάβει τις αναγκαίες αδειοδοτήσεις. Για το γεγονός υπήρξε καταγγελία, στις 28-3-2007, η οποία προκάλεσε διακοπή εργασιών από τη Διεύθυνση Δασών ν. Βοιωτίας, στις 2-4-2007, και από το τμήμα περιβαλλοντικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, στις 10-4-2007. Οι εργασίες επανεκκίνησαν, αφού εκδόθηκε η 2188/24-4-2007 απόφαση τροποποίησης ΑΕΠΟ, η 2326/21-5-2007 απόφαση τροποποίησης της έγκρισης επέμβασης και η 3963/11-7-2007 απόφαση τροποποίησης της άδειας εγκατάστασης.

Eνώ εξακολουθούσε η κατασκευή της αρχικής εγκατάστασης, υποβλήθηκε στη ΡΑΕ το αίτημα επέκτασης της άδειας παραγωγής, κατά 24 MW, του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” (20/3/2007). Η επέκταση της άδειας παραγωγής εκδόθηκε, από το ΥΠΑΝ, στις 13/5/2008 (μία ημέρα μετά τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας της υφιστάμενης εγκατάστασης). Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, ο (πρώην) δήμος Κορώνειας υπέβαλε κείμενο αντιρρήσεων στη ΡΑΕ (7/5/2007) και ένσταση στο ΥΠΑΝ (21/11/2007), κατά της επέκτασης του συγκεκριμένου ΑΣΠΗΕ.

Στις 26/6/2009, υποβλήθηκε η ΜΠΕ για το έργο της επέκτασης (24 MW) του ΑΣΠΗΕ στο “Περδικοβούνι” και την ολοκλήρωση του ΑΣΠΗΕ στη “Καλύβα - Τούμπα” με την εγκατάσταση 12 MW, στη θέση “Τούμπα”. Στην πορεία, η εταιρεία διαχώρισε το αίτημα επέκτασης στη θέση “Τούμπα”, μετά τις σοβαρές αντιρρήσεις της δασικής υπηρεσίας, που γνωμοδότησε αρνητικά (28/12/2009).

Τελικά, δύο χρόνια αργότερα, εκδόθηκε η α.π. οικ. 203076/6-9-2011/ ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το έργο της επέκτασης στο “Περδικοβούνι”, ενώ απορρίφθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για το έργο στη θέση “Τούμπα”.

Γ. Αποσπασματική περιβαλλοντική αξιολόγηση και υποβάθμιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Είναι προφανές, από τα παραπάνω, ότι προϋπήρχε σχεδιασμός υλοποίησης της συνολικής εγκατάστασης, γεγονός που απεκρύβη στη φάση της αδειοδότησης της αρχικής εγκατάστασης. Η τμηματική εκτέλεση ενός έργου μπορεί να είναι θεμιτή για πλειάδα λόγων. Η συνειδητή επιλογή, όμως, της αποσπασματικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης και της απόκρυψης του συνολικού σχεδιασμού αποσκοπεί στην υποβάθμιση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από αυτή και μόνη την πλήρη ανάπτυξη της συγκεκριμένης εγκατάστασης.

Δ. Απόκρυψη συνεργιστικών επιπτώσεων από παράλληλες δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή

Όταν διασπώνται, αποκρύβονται ή υποβαθμίζονται οι επιπτώσεις από αυτό καθεαυτό το εξεταζόμενο έργο, είναι επόμενο να αποκρύβονται οι συνεργιστικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη παράλληλων δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή. Πιο συγκεκριμένα:

Δ1. Οι αιολικές εγκαταστάσεις

Οι εξεταζόμενες επεκτάσεις αναπτύσσονται με επίκεντρο το δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας του δήμου Κορώνειας (υψόμετρο 750 μέτρα) και την κορυφή Παλιοβούνα (υψόμετρο 1750 μέτρα) του όρους Ελικώνα, τα οποία και περιβάλλουν. Η εγκατάσταση, μάλιστα, στη θέση “Τούμπα” προβλέπεται σε περιοχή δίπλα στην κορυφή Παλιοβούνα και σε υψόμετρο 1500, περίπου, μέτρων. Σημειώνουμε ότι το όρος Ελικώνας αποτελεί το βασικό ορεινό όγκο του νομού Βοιωτίας, που εκτείνεται στη νότια πλευρά του νομού, προς τον Κορινθιακό κόλπο, από τη Φωκίδα, μέχρι τη Δυτική Αττική και τον Κιθαιρώνα.

Στην ίδια περιοχή, με το ίδιο επίκεντρο και σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων, πλην της υφιστάμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”:

• έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν τμήματα δύο ΑΣΠΗΕ, στις θέσεις “Παλιοβούνα” (συνολική ισχύς 4,6 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και “Σταυρός” (συνολική ισχύς 2,2 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και ένας ΑΣΠΗΕ, στη θέση “Καλύβα” (12 MW)
• κατασκευάζεται ΑΣΠΗΕ στη θέση “Μελίσσι” (36 MW), ενώ έχει λάβει άδεια εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στη θέση “Καλντερίμι” (12 MW)
• έχουν εκδοθεί ΑΕΠΟ για τρεις ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Μεγάλη Λούτσα” (24 MW), “Αρβανικός” (20 MW) και “Μαρίστι-Μαυροβούνι” (42 MW)
• έχουν εξασφαλίσει άδεια παραγωγής 8 ΑΣΠΗΕ στις θέσεις: “Τούμπα” (12 MW), “Έλατος” (48 MW), “Κακιά Ράχη” (5,1 MW), “Γκορίτσα” (39 MW), “Ροδιά” (20 MW), “Λαιμός” (4,95 MW), “Μεγάλη Ράχη” (3,2 MW) και “Δίπορτα - Γρομπολούρα” (14 MW)
• έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για 11 νέους ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 200 MW

Στην ευρύτερη περιοχή του Ελικώνα (πρώην δήμοι Διστόμου, Λιβαδειάς, Κορώνειας, Θίσβης, Αλιάρτου και πρώην κοινότητα Κυριακίου) έχουν δοθεί άδειες παραγωγής για 36 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 557 MW, ενώ έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για άλλους 34 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 474 MW.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, που συνδέεται με το εξεταζόμενο έργο, είναι και το εξής: ο υποσταθμός που έχει κατασκευαστεί στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, για να εξυπηρετήσει την αρχική εγκατάσταση στο “Περδικοβούνι” και στην “Καλύβα”, καθώς και η διασυνδετική γραμμή υψηλής τάσης (150 KV), λειτουργούν σαν πόλος έλξης και άλλων παρόμοιων έργων των όμορων εγκαταστάσεων ΑΣΠΗΕ. Από όσα είναι γνωστά, από τη ΜΠΕ, αλλά και από άλλες ΜΠΕ έργων ΑΣΠΗΕ, προβλέπεται:

• οι επεκτάσεις των εξεταζόμενων έργων (3 γραμμές μέσης τάσης) να συνδεθούν στον υπάρχοντα υποσταθμό
• να κατασκευαστεί δεύτερος υποσταθμός που θα υποδεχτεί άλλες 3 γραμμές μεταφοράς για τη διασύνδεση των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Κακιά Ράχη”, “Μελίσσι” και “Λαιμός”
• να κατασκευαστεί τρίτος υποσταθμός, στο ίδιο πάντα σημείο, για τη διασύνδεση με 3 ακόμη γραμμές μεταφοράς των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Αρβανικός”, “Ροδιά” και “Καλντερίμι”

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσει και πλήθος άλλων παρόμοιων αιτημάτων, από τις γειτονικές εγκαταστάσεις, που περιγράφηκαν παραπάνω.

Δ2. Άλλες δραστηριότητες

Επισημαίνουμε ότι έχει κατασκευαστεί γραμμή μεταφοράς υπερυψηλής τάσης (400 KV), η οποία διασυνδέει τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη Θίσβη με το σύστημα. Η γραμμή αυτή, από τη Θίσβη, ανεβαίνει στο ορεινότερο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, οδεύει δια μέσου της εξεταζόμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”, συναντά την υφιστάμενη γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης και προχωρά παράλληλα με αυτήν (σε απόσταση 40 μέτρων) διασχίζοντας το δρυόδασος της Στριγανιάς, ολοκληρώνοντας την καταστροφή που προκάλεσε η κατασκευή της πρώτης.

Την περίοδο αυτή καταγράφεται μια τάση επέκτασης εγκαταστάσεων επιφανειακής εξόρυξης βωξίτη, στον κεντρικό ορεινό όγκο του Ελικώνα, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με την εγκατάσταση στη θέση “Τούμπα”. Ενώ, ταυτόχρονα, συνεχίζεται και αναπτύσσεται η λειτουργία πλήθους εγκαταστάσεων εξόρυξης μαρμάρου.

Η εικόνα της ευρύτερης περιοχής του Ελικώνα ολοκληρώνεται με την επισήμανση της ύπαρξης δύο βιομηχανικών πόλων στο κέντρο της και στο δυτικό άκρο της. Αναφερόμαστε:

• στη βιομηχανική περιοχή της Θίσβης και το λιμάνι της, που εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς περιβαλλοντική κατοχύρωση. Στην περιοχή αυτή λειτουργεί η “Σωληνουργεία Κορίνθου”, η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 420 MW, έχει εξαγγελθεί η δημιουργία μιας δεύτερης, σχεδιάζεται η μεταφορά από τη βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων ρυπογόνων βιομηχανιών όπως η ΒΙΟΧΑΛΚΟ και η ΧΑΛΚΟΡ και επιδιώκεται η επέκταση των δραστηριοτήτων του λιμανιού, ώστε να εξυπηρετεί ανάγκες και πέραν της συγκεκριμένης βιομηχανικής περιοχής.
• στο βιομηχανικό πόλο της Αντίκυρας, όπου λειτουργεί το Αλουμίνιο της Ελλάδας, έχει κατασκευαστεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 334 MW, κατασκευάζεται μια δεύτερη 412 MW, έχει διατυπωθεί η πρόθεση για κατασκευή και τρίτης, ενώ η περιοχή προορίζονταν και για την κατασκευή μονάδας λιθάνθρακα 600 MW.

Δ3. Ο Ελικώνας αντιμετωπίζει συνολικό πρόβλημα περιβαλλοντικής καταστροφής

Οι δραστηριότητες που περιγράφονται δημιουργούν τη βεβαιότητα της συνολικής περιβαλλοντικής υποβάθμισης, έως και καταστροφής, του ορεινού όγκου του Ελικώνα και, ειδικότερα, του κεντρικού του τμήματος. Ακόμη και οι ήπιες, θεωρούμενες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με το μέγεθός τους, την υπερσυγκέντρωσή τους και με τα συνοδά έργα (υποσταθμούς και γραμμές μεταφοράς) δημιουργούν ένα τοπίο που προσιδιάζει σε βιομηχανικό πάρκο και κατακερματίζουν τον ορεινό όγκο του Ελικώνα.

Η απουσία χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο νομού και δήμων, η ανυπαρξία ρυθμίσεων για τις χρήσεις γης και αναπτυξιακών προτάσεων, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη αδειοδότηση αιολικών εγκαταστάσεων (ουσιαστικά με την αυθαίρετη εγκατάσταση ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων σε σημεία της δικής τους επιλογής με βάση το κέρδος) σε συνθήκες έλλειψης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση. Συμπερασματικά, υπάρχει ανάγκη για μια συνολική, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τον ορεινό όγκο του Ελικώνα. Χωρίς την προηγούμενη εκπόνηση αυτής της στρατηγικής μελέτης, ΜΠΕ σαν αυτή του προσβαλλόμενου έργου, είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των έργων που υποστηρίζουν.

Βασικό σημείο, λοιπόν, έλλειψης της απόφασης που προσβλήθηκε, και της ΜΠΕ που την υποστηρίζει, και ουσιαστικός λόγος απόρριψής της, είναι ότι δεν αναφέρεται στις συνεργιστικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή, όπως υποχρεούται να κάνει. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι δεν αναφέρεται, καν, η ύπαρξη της γραμμής υπερυψηλής τάσης, η οποία διέρχεται δια μέσου των ανεμογεννητριών της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”.

Η απουσία ουσιαστικής αναφοράς στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν περιορίζεται μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Εκεί που όλες οι ΜΠΕ, και η υποστηρίζουσα την προσβαλλόμενη απόφαση, αποδεικνύονται ανεπαρκείς είναι στις επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Τα χωριά, κυρίως των (πρώην) δήμων Κορώνειας και Θίσβης, βίωσαν τις προηγούμενες δεκαετίες μια διαδικασία ερημοποίησης και αποδιάρθρωσης. Τα τελευταία 10-15 χρόνια έχει ξεκινήσει μια διαδικασία αντιστροφής αυτής της κατάστασης, η οποία εκφράζεται με την επιστροφή από τα αστικά κέντρα του νομού, αλλά και την Αθήνα, νέων ανθρώπων. Με δραστηριότητες στον τομέα παροχής υπηρεσιών εστίασης και αναψυχής, με κατασκευή τουριστικών καταλυμάτων, με μικρή, αλλά αναπτυσσόμενη απασχόληση σε κτηνοτροφικές και αγροτικές δραστηριότητες, με κάποιες βιολογικές καλλιέργειες. Λειτουργεί, επίσης, πιο έντονα ένα ρεύμα επιστροφής των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας μετά τη συνταξιοδότησή τους, ενώ ο ορεινός όγκος του Ελικώνα και οι κοντινοί παραθαλάσσιοι οικισμοί αποτελούν πόλο αναζήτησης και κατασκευής δεύτερης (εξοχικής) κατοικίας. Μια άλλη μερίδα ανθρώπων επιλέγει τα χωριά της περιοχής σαν τόπο μόνιμης κατοικίας, ενώ απασχολείται στα κοντινά αστικά κέντρα του νομού. Όλα τα παραπάνω συντηρούν και μια οικοδομική δραστηριότητα στην αποκατάσταση παλιών κατοικιών και την κατασκευή νέων, για την εξυπηρέτηση των αναγκών που προαναφέρθηκαν.

Κεντρικός συνδετικός ιστός και κινητήρια δύναμη αυτής της τάσης επανάκαμψης είναι η ιδιαιτερότητα του φυσικού περιβάλλοντος, που την προσδιορίζει το γεγονός ότι ο Ελικώνας είναι ο μοναδικός, ουσιαστικά, ορεινός όγκος του νομού, σε άμεση επαφή με το θαλάσσιο μέτωπο του Κορινθιακού κόλπου και η γειτνίαση με τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας της χώρας. Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων που περιγράφονται, στο βαθμό, στην έκταση και με τον τρόπο που σχεδιάζονται, θα επιφέρει όχι μόνο την πλήρη υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και τις συνεπαγόμενες επιπτώσεις με τη μείωση των αξιών γης, την πτώση της επισκεψιμότητας και στον περιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που μπορούν να στηρίξουν μια ήπια ανάπτυξη της περιοχής. Αυτές τις δραστηριότητες και τις προοπτικές δεν μπορούν να τις αντισταθμίσουν οι ελάχιστες θέσεις προσωπικού που μπορούν να προσφέρουν, σε συνθήκες λειτουργίας, οι αιολικές εγκαταστάσεις που προωθούνται.

Θεωρούμε, συνεπώς, σκόπιμη και παραπλανητική την παράλειψη αυτών των παραμέτρων των επιπτώσεων στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της περιοχής από τη ΜΠΕ της πρσβαλλόμενης απόφασης. Μια αποσιώπηση που εκδηλώνεται με κραυγαλέο τρόπο όταν, για παράδειγμα, αναφέρεται η ύπαρξη δύο ξενώνων στην Αγία Άννα, ενώ είναι γνωστό ότι υπάρχει και τρίτος (διαμένουν και συνεργεία της ενδιαφερόμενης εταιρείας), κατασκευάζεται ένας τέταρτος, ενώ υπάρχει σε διαθεσιμότητα και δημοτικός ξενώνας.

Ε. Άλλες παραλείψεις και ασυμβατότητες της ΜΠΕ

1. Αποσιωπάται στη ΜΠΕ ο χαρακτήρας της έκτασης στην οποία αναπτύσσεται και η υφιστάμενη εγκατάσταση και η σχεδιαζόμενη επέκτασή της με την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, ως αναδασωτέας. Παρόλο που υπάρχει σαφής αναφορά στα έγγραφα 2561/4-11-2002 και 2401/15-9-2003 της 868/5-10-1988 απόφασης του νομάρχη Βοιωτίας και της 385/25-4-1966 απόφασης του περιφερειακού διευθυντή νομού Βοιωτίας. Σημειώνεται ότι αναγκαία κατά νόμο προϋπόθεση της έκδοσης της απόφασης έκδοσης περιβαλλοντικών όρων είναι η άρση της αναδασώσεως με πράξη που εκδίδεται εφόσον συντρέχουν οι κατά νόμο απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επιπροσθέτως, πριν αρθεί η αναδάσωση και, περαιτέρω, πριν εκδοθεί άδεια επέμβασης, καθορίζουσα και τους σχετικούς όρους, απαγορεύεται οιαδήποτε υλική ενέργεια στην έκταση αυτή (ΣτΕ 2862/2007). Σημειώνεται δε ότι η απόφαση περί αναδάσωσης είναι δυνατόν να αρθεί μόνον όταν έχει αυτή υλοποιηθεί και έχει ολοκληρωθεί η αναβίωση της καταστραφείσας δασικής βλάστησης (βλ. ΣτΕ 3887/2007, 235/2004, 3696/1998), γεγονός που διαπιστώνεται μονάχα στο πλαίσιο της κατά νόμο διαδικασίας άρσης της αναδάσωσης.

2. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με προβλέψεις του περιφερειακού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ Β΄ 1469/2003), στα σημεία που προβλέπει ότι:
   • στις χρήσεις γης, οι περιοχές με υψόμετρο 800 μ. χαρακτηρίζονται περιοχές αγροτο-δασικής δραστηριότητας, θεωρούνται κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος προς διατήρηση και προστασία με τις αναπτυσσόμενες χρήσεις να ρυθμίζονται κυρίως από τη δασική νομοθεσία. Οι εγκαταστάσεις της προτεινόμενης επέκτασης των αιολικών πάρκων χωροθετούνται, στο σύνολό τους, σε σημεία με υψόμετρο 800 μ..
   • για την ανάπτυξη ενεργειακών δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας, με τα χαρακτηριστικά του ενεργειακού κέντρου, προσδιορίζεται σαφώς η περιοχή του Αλιβερίου, ενώ αιολικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας προβλέπονται για την περιοχή της νότιας Εύβοιας.
   • η ανάπτυξη ήπιων μορφών ενέργειας θα γίνεται με μεγέθη εγκαταστάσεων και τρόπους που δεν ενοχλούν τους στόχους του πλαισίου σε θέματα φυσικών και πολιτιστικών πόρων.

3. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, στα παρακάτω σημεία:

• Αποκρύπτεται και, φυσικά, δεν εξετάζεται η γειτνίαση με γραμμή υπερυψηλής τάσης, η οποία, μάλιστα, διασχίζει την περιοχή της επέκτασης του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” - παράρτημα ΙΙ.Ε
• Αποκρύπτεται η ύπαρξη και άλλων τουριστικών καταλυμάτων στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας (δημοτικός ξενώνας, ξενώνας Νικολάου), όπως και η κατασκευή ενός ακόμη (ξενώνας Τσώνη). Τμήμα της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι” βρίσκεται στην οριακή απόσταση των 1000 μ. από τον ξενώνα Νικολάου, ενώ τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης βρίσκεται εμφανώς μέσα στη ζώνη των 1000 μ. - παράρτημα ΙΙ.ΣΤ

4. Ζήτημα συναφές με τη συμμόρφωση με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ είναι και αυτό της πυκνότητας των Α/Γ και του ποσοστού κάλυψης της συνολικής έκτασης του δήμου (για τους πρώην δήμους Κορώνειας και Θίσβης το μέγιστο ποσοστό κάλυψης είναι το 5% της συνολικής έκτασης των δήμων). Στο ειδικό τεύχος της ΜΠΕ εμφανίζονται 3 διαφορετικές εκδοχές της έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας (143.381 στρ., 144.735 στρ. και 190.513 στρ.), ενώ παρουσιάζονται και διαφορετικές εκδοχές του αριθμού των ισοδύναμων Α/Γ, που προβλέπεται να εγκατασταθούν στα όρια του πρώην δήμου (16,94, 23 και 40,99). Τα πραγματικά δεδομένα είναι 40,99 Α/Γ, που αντιστοιχούν σε έκταση 3.109,4 στρ., ποσοστό 2,17% της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου, που είναι 143.381 στρ.

Από τις 40,99 Α/Γ, οι 30,99 χωροθετούνται στην περιοχή γύρω από το δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) της Αγίας Άννας, δεσμεύουν έκταση 2.351 στρ. (30,99 Χ 75,86 στρ.) και αναπτύσσονται στο 1/5 της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας, δηλαδή, περίπου, σε 28.700 στρ.. Το ποσοστό κάλυψης, συνεπώς, για το συγκεκριμένο δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) είναι 8,2%, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο του 5%. Είναι σαφές ότι το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο αναφέρεται στους δήμους, ωστόσο το στοιχείο δείχνει χαρακτηριστικά το μέγεθος της υπερσυγκέντρωσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, που αποτελεί το πλέον ορεινό του δήμου και πλέον αξιόλογο από περιβαλλοντική άποψη και γι αυτό το λόγο αναγνωρίζεται πάντα σαν η κεφαλή κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας του δήμου. Θα περίμενε κανείς η εγκατάσταση των Α/Γ να επιβαρύνει περισσότερο τις λιγότερο αξιόλογες περιοχές του δήμου και να προφυλάξει τις περιβαλλοντικά πιο ευαίσθητες και αξιόλογες.

5. Δεν εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής, δηλαδή της μη κατασκευής των έργων. Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται, όπως και στη συσχέτιση των έργων με άλλα έργα και δραστηριότητες, είναι η ισχνή αναφορά στην αποφυγή έκλυσης CO₂. Το στοιχείο αυτό παραβλέπει και δεν απαντά στις αιτιάσεις για την ύπαρξη πλήθους περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο. Η αντιμετώπιση με αυτόν τον τρόπο της υποχρέωσης για την αναζήτηση της βέλτιστης κατασκευαστικής λύσης, και από την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, αλλά και από το σύνολο των ΜΠΕ που κατατίθενται, έχει οδηγήσει στην πλήρη υποβάθμιση και αδρανοποίησή της, σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το νόημα της εκπόνησης ΜΠΕ.

6. Η προσβαλλόμενη απόφαση ξεπερνά το πρόβλημα της ηχητικής ρύπανσης με μια απλή παράθεση των ορίων που επιβάλλει η νομοθεσία. Είναι, όμως, γνωστό ότι οι εγκατεστημένες Α/Γ στη θέση “Ράχη - Άσπρο Κούτσουρο”, τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”, προκαλούν κατά διαστήματα έντονα προβλήματα ηχορύπανσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας. Η κατασκευάστρια εταιρεία παρά τη δέσμευσή της να εξετάσει το πρόβλημα πραγματοποιώντας σχετικές μετρήσεις, με την εξεταζόμενη εγκατάσταση προσθέτει και άλλες Α/Γ στην ίδια περιοχή, γεγονός που αναμένεται να επιτείνει το πρόβλημα.

7. Αντίστοιχης ποιότητας πρόβλημα αποτελεί και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος, μετά την ολοκλήρωση των έργων. Η εμπειρία από την πρώτη φάση κατασκευής της υφιστάμενης εγκατάστασης επιβεβαιώνει ότι οι βαριές επεμβάσεις στο οικοσύστημα της περιοχής δημιουργούν ανεπίστρεπτες καταστάσεις με προσθετικό χαρακτήρα, που οδηγούν στην καθημερινή υποβάθμιση και την καταστροφή του. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της περιοχής διέλευσης της διασυνδετικής γραμμής υψηλής τάσης, μέσα από το δρυόδασος της Στριγανιάς. Σε αποτυπωμένο φωτογραφικά τμήμα της περιοχής, έκτασης 3 στρεμμάτων, η αποκατάσταση περιελάμβανε μια περιοχή 5 τ.μ., όπου φυτεύτηκαν τρία φυτά τα οποία ήδη ξεράθηκαν.

ΣΤ. Μη τήρηση της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ

Κατά το χρόνο υποβολής της ΜΠΕ, για το έργο της επέκτασης, προβλέπονταν η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση. Στο πλαίσιο αυτό, κατατέθηκε, από την ενδιαφερόμενη εταιρεία “Αιολική Ενεργειακή Πελοποννήσου Α.Ε.”, στην αρμόδια υπηρεσία ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ (29/6/2009) ο σχετικός φάκελος, καθώς και τα συμπληρωματικά στοιχεία που της ζητήθηκαν (14/7/2009 και 17/6/2009).

Στη συνέχεια, η ΕΥΠΕ με έγγραφό της (α.π. οικ. 143541/13-8-2009) διαβίβασε στις αρμόδιες υπηρεσίες, και στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας για τη διαδικασία της δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ, εκείνα τα στοιχεία του φακέλου που έκρινε σκόπιμο, κατά περίπτωση. Το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας δημοσιοποίησε τα στοιχεία τα οποία έλαβε από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ, οπότε υπήρξε η ενημέρωση για την έναρξη της σχετικής διαδικασίας.

Σε παράλληλη, απευθείας, επικοινωνία με την ΕΥΠΕ, στις 4/9/2009, για τη λήψη αντίγράφου του φακέλου υπήρξε αρνητική απάντηση (9/9/2009). Μετά από επιμονή, δόθηκε η δυνατότητα πρόσβασης στο περιεχόμενο του φακέλου, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Από την πρόχειρη αυτή επαφή με το περιεχόμενο του φακέλου διαπιστώθηκε ότι περιείχε: τεύχος μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τεύχος τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και μελέτη έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Ταυτόχρονα, μέλη των συλλογικοτήτων μας απευθύνθηκαν στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας, το οποίο και τους παραχώρησε αντίγραφα όλων των στοιχείων του φακέλου, τα οποία είχε λάβει από την ΕΥΠΕ. Διαπιστώσαμε, τότε, ότι στο νομαρχιακό συμβούλιο και προς δημόσια διαβούλευση είχε δοθεί τμήμα μόνο του φακέλου (το τεύχος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων), ενώ απουσίαζαν τα, εξίσου σημαντικά, τεύχη της τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και της μελέτης έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Θεωρήσαμε ότι η διαδικασία της περιβαλλοντικής αξιολόγησης του συγκεκριμένου έργου, κάτω από αυτές τις συνθήκες, εκτός του ότι είναι παράτυπη, αποστερείται και την ίδια την ουσία της. Ενημερώσαμε για τις παραλείψεις αυτές το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας και την ΕΥΠΕ, ζητώντας τη δημοσιοποίηση του πλήρους φακέλου και την επανέναρξη της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ.

Η ΕΥΠΕ, αναγνωρίζοντας έμμεσα την παρατυπία, μας γνωστοποίησε στις 30/9/2009 (αφού είχε συνεδριάσει και γνωμοδοτήσει επί της ελλιπούς ΜΠΕ το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, στις 25/9/2009) ότι μπορούμε να λάβουμε αντίγραφο του τεύχους τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ. Χωρίς, όμως, να το αποστείλει στο νομαρχιακό συμβούλιο για δημοσιοποίηση, με αποτέλεσμα να συνεδριάσει και να γνωμοδοτήσει και αυτό, στις 21/10/2009, χωρίς να έχει υπόψη του το σύνολο των στοιχείων του φακέλου της ΜΠΕ. Τέλος, η ΕΥΠΕ, στις 20/9/2009 (παραμονή της συνεδρίασης του νομαρχιακού συμβουλίου) και με δύο ξεχωριστά έγγραφα, απαντά σε επόμενο έγγραφό μας (8/10/2009) και σε σχετικό έγγραφο του νομαρχιακού συμβουλίου (7/10/2009), θεωρώντας ότι η διαδικασία είναι νομότυπη και ότι δεν συντρέχει λόγος επανάληψής της, χωρίς, ωστόσο, να αντικρούει τις συγκεκριμένες αιτιάσεις που προβάλαμε.

Μετά από αυτά, υποβλήθηκε αναφορά στο συνήγορο του πολίτη, στις 10-12-2009, ζητώντας την παρέμβασή του, θεωρώντας τη διαδικασία παράτυπη και άκυρη. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του συνηγόρου του πολίτη, στις 14-7-2011, συνεχίζεται η διερεύνηση του θέματος.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους ζητούμε την ακύρωση - εξαφάνιση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, για την επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.», που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, με α.π. οικ. 203076, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Επιτροπή φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας

Ομάδα πολιτών Κορώνειας

e-mail: agia.anna@gmail.com

ΥΠΟΜΝΗΜΑ σχετικά με το έργο:

“επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.”, με αφορμή την α.π. οικ. 203076 απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Κατά της τελευταίας απόφασης έχει ασκηθεί προσφυγή στον υπουργό ΠΕΚΑ, στις 27/9/2011. Ανάλογα με την εξέλιξη θα υπάρξουν νέες παρεμβάσεις, ενδεχομένως και προσφυγή στο ΣτΕ.

Α. Πλημμελής διαδικασία

Σημειώνουμε προκαταρκτικά ότι η διαδικασία αξιολόγησης και γνωμοδότησης επί της ΜΠΕ ξεκίνησε (Οκτώβριο 2009) και ολοκληρώθηκε με ελλιπή το φάκελο της ΜΠΕ, καθώς απουσιάζει το σημαντικό τμήμα της που αναφέρεται στην τεκμηρίωση της συμμόρφωσης με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ΑΠΕ. Η ΜΠΕ υποβλήθηκε στην ΕΥΠΕ στις 29-6-2009 (α.π. 141595), δηλαδή σε χρόνο πλήρους εφαρμογής του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ. Για το ζήτημα αυτό εκκρεμεί αναφορά στο συνήγορο του πολίτη.

Β. Το ιστορικό

Το εν λόγω έργο (της επέκτασης του υφιστάμενου ΑΣΠΗΕ) πρόκειται να αποτελέσει τμήμα μιας ενιαίας εγκατάστασης, συνολικής ισχύος 48 MW. Αποτελεί συνέχεια και προέκταση της αρχικής εγκατάστασης, η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο καλοκαίρι του 2006 – καλοκαίρι του 2007, και περιλαμβάνει:

• αιολικό πάρκο, ισχύος 24 MW, στη θέση “Περδικοβούνι”
• αιολικό πάρκο, ισχύος 12 MW, στη θέση “Καλύβα” (τμήμα του ΑΣΠΗΕ, με άδεια παραγωγής 24 MW, στη θέση “Καλύβα - Τούμπα”)
• υποσταθμό ανύψωσης τάσης 20/150 KV και γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης (με μεταλλικούς πυλώνες) 150 KV, για τη διασύνδεση του υποσταθμού με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας

Και τα τρία αυτά έργα έχουν προσβληθεί στο ΣτΕ, με παράλληλες προσφυγές του (πρώην) δήμου Κορώνειας και 30 πολιτών από τα χωριά της περιοχής. Η έκδοση της απόφασης δεν έχει εκδοθεί ακόμη, ενώ η (τελευταία) εκδίκαση της υπόθεσης έχει οριστεί για το Νοέμβριο του 2011. Δηλαδή, εξακολουθεί να εκκρεμεί η απόφαση για τη βασιμότητα και τη νομιμότητα της αρχικής εγκατάστασης.

Το υφιστάμενο τμήμα της εγκατάστασης στο Περδικοβούνι, ισχύος 24 MW, έλαβε αρχική περιβαλλοντική αδειοδότηση με την οικ. 195/16-1-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3753/17-8-2005, 2188/24-4-2007 και 105954/10203/08/19-1-2009. Η αρχική άδεια εγκατάστασης δόθηκε με την 4424 πε/5-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 3670/05/10-3-2006, 2497/7-6-2006, 5627/28-9-2006, 3963/11-7-2007. Η αρχική έγκριση επέμβασης δόθηκε με την 699/1-3-2004 απόφαση του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολούθησαν οι τροποποιητικές αποφάσεις 594/15-2-2006 και 2326/21-5-2007. Λειτουργεί δε με την 2748/12-5-2008 απόφαση χορήγησης άδειας λειτουργίας του ΓΓ περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Την περίοδο της έναρξης των προκαταρκτικών εργασιών της αρχικής εγκατάστασης (καλοκαίρι 2006) υποβλήθηκε το πρώτο αίτημα επέκτασης (11/7/2006), που αφορούσε την εγκατάσταση και των άλλων 12 MW, στη θέση “Τούμπα”, του αδειοδοτημένου ΑΣΠΗΕ 24 MW “Καλύβα - Τούμπα”. Το αίτημα αποσύρθηκε στις 19/1/2007. Στις 12-1-2007 η εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.» ζήτησε επικαιροποίηση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, λόγω αναχωροθέτησης των ανεμογεννητριών στο “Περδικοβούνι” και πιο συγκεκριμένα την αραίωση των θέσεων ορισμένων από αυτές. Προχώρησε, μάλιστα, σε αυθαίρετη υλοποίηση, προτού λάβει τις αναγκαίες αδειοδοτήσεις. Για το γεγονός υπήρξε καταγγελία, στις 28-3-2007, η οποία προκάλεσε διακοπή εργασιών από τη Διεύθυνση Δασών ν. Βοιωτίας, στις 2-4-2007, και από το τμήμα περιβαλλοντικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, στις 10-4-2007. Οι εργασίες επανεκκίνησαν, αφού εκδόθηκε η 2188/24-4-2007 απόφαση τροποποίησης ΑΕΠΟ, η 2326/21-5-2007 απόφαση τροποποίησης της έγκρισης επέμβασης και η 3963/11-7-2007 απόφαση τροποποίησης της άδειας εγκατάστασης.

Eνώ εξακολουθούσε η κατασκευή της αρχικής εγκατάστασης, υποβλήθηκε στη ΡΑΕ το αίτημα επέκτασης της άδειας παραγωγής, κατά 24 MW, του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” (20/3/2007). Η επέκταση της άδειας παραγωγής εκδόθηκε, από το ΥΠΑΝ, στις 13/5/2008 (μία ημέρα μετά τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας της υφιστάμενης εγκατάστασης). Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, ο (πρώην) δήμος Κορώνειας υπέβαλε κείμενο αντιρρήσεων στη ΡΑΕ (7/5/2007) και ένσταση στο ΥΠΑΝ (21/11/2007), κατά της επέκτασης του συγκεκριμένου ΑΣΠΗΕ.

Στις 26/6/2009, υποβλήθηκε η ΜΠΕ για το έργο της επέκτασης (24 MW) του ΑΣΠΗΕ στο “Περδικοβούνι” και την ολοκλήρωση του ΑΣΠΗΕ στη “Καλύβα - Τούμπα” με την εγκατάσταση 12 MW, στη θέση “Τούμπα”. Στην πορεία, η εταιρεία διαχώρισε το αίτημα επέκτασης στη θέση “Τούμπα”, μετά τις σοβαρές αντιρρήσεις της δασικής υπηρεσίας, που γνωμοδότησε αρνητικά (28/12/2009).

Τελικά, δύο χρόνια αργότερα, εκδόθηκε η α.π. οικ. 203076/6-9-2011/ ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το έργο της επέκτασης στο “Περδικοβούνι”, ενώ απορρίφθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για το έργο στη θέση “Τούμπα”.

Γ. Αποσπασματική περιβαλλοντική αξιολόγηση και υποβάθμιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Είναι προφανές, από τα παραπάνω, ότι προϋπήρχε σχεδιασμός υλοποίησης της συνολικής εγκατάστασης, γεγονός που απεκρύβη στη φάση της αδειοδότησης της αρχικής εγκατάστασης. Η τμηματική εκτέλεση ενός έργου μπορεί να είναι θεμιτή για πλειάδα λόγων. Η συνειδητή επιλογή, όμως, της αποσπασματικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης και της απόκρυψης του συνολικού σχεδιασμού αποσκοπεί στην υποβάθμιση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από αυτή και μόνη την πλήρη ανάπτυξη της συγκεκριμένης εγκατάστασης.

Δ. Απόκρυψη συνεργιστικών επιπτώσεων από παράλληλες δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή

Όταν διασπώνται, αποκρύβονται ή υποβαθμίζονται οι επιπτώσεις από αυτό καθεαυτό το εξεταζόμενο έργο, είναι επόμενο να αποκρύβονται οι συνεργιστικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη παράλληλων δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή. Πιο συγκεκριμένα:

Δ1. Οι αιολικές εγκαταστάσεις

Οι εξεταζόμενες επεκτάσεις αναπτύσσονται με επίκεντρο το δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας του δήμου Κορώνειας (υψόμετρο 750 μέτρα) και την κορυφή Παλιοβούνα (υψόμετρο 1750 μέτρα) του όρους Ελικώνα, τα οποία και περιβάλλουν. Η εγκατάσταση, μάλιστα, στη θέση “Τούμπα” προβλέπεται σε περιοχή δίπλα στην κορυφή Παλιοβούνα και σε υψόμετρο 1500, περίπου, μέτρων. Σημειώνουμε ότι το όρος Ελικώνας αποτελεί το βασικό ορεινό όγκο του νομού Βοιωτίας, που εκτείνεται στη νότια πλευρά του νομού, προς τον Κορινθιακό κόλπο, από τη Φωκίδα, μέχρι τη Δυτική Αττική και τον Κιθαιρώνα.

Στην ίδια περιοχή, με το ίδιο επίκεντρο και σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων, πλην της υφιστάμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”:

• έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν τμήματα δύο ΑΣΠΗΕ, στις θέσεις “Παλιοβούνα” (συνολική ισχύς 4,6 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και “Σταυρός” (συνολική ισχύς 2,2 MW – εγκατεστημένη 0,6 MW) και ένας ΑΣΠΗΕ, στη θέση “Καλύβα” (12 MW)
• κατασκευάζεται ΑΣΠΗΕ στη θέση “Μελίσσι” (36 MW), ενώ έχει λάβει άδεια εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στη θέση “Καλντερίμι” (12 MW)
• έχουν εκδοθεί ΑΕΠΟ για τρεις ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Μεγάλη Λούτσα” (24 MW), “Αρβανικός” (20 MW) και “Μαρίστι-Μαυροβούνι” (42 MW)
• έχουν εξασφαλίσει άδεια παραγωγής 8 ΑΣΠΗΕ στις θέσεις: “Τούμπα” (12 MW), “Έλατος” (48 MW), “Κακιά Ράχη” (5,1 MW), “Γκορίτσα” (39 MW), “Ροδιά” (20 MW), “Λαιμός” (4,95 MW), “Μεγάλη Ράχη” (3,2 MW) και “Δίπορτα - Γρομπολούρα” (14 MW)
• έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για 11 νέους ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 200 MW

Στην ευρύτερη περιοχή του Ελικώνα (πρώην δήμοι Διστόμου, Λιβαδειάς, Κορώνειας, Θίσβης, Αλιάρτου και πρώην κοινότητα Κυριακίου) έχουν δοθεί άδειες παραγωγής για 36 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 557 MW, ενώ έχουν υποβληθεί αιτήσεις στη ΡΑΕ για άλλους 34 ΑΣΠΗΕ, ισχύος 474 MW.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, που συνδέεται με το εξεταζόμενο έργο, είναι και το εξής: ο υποσταθμός που έχει κατασκευαστεί στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, για να εξυπηρετήσει την αρχική εγκατάσταση στο “Περδικοβούνι” και στην “Καλύβα”, καθώς και η διασυνδετική γραμμή υψηλής τάσης (150 KV), λειτουργούν σαν πόλος έλξης και άλλων παρόμοιων έργων των όμορων εγκαταστάσεων ΑΣΠΗΕ. Από όσα είναι γνωστά, από τη ΜΠΕ, αλλά και από άλλες ΜΠΕ έργων ΑΣΠΗΕ, προβλέπεται:

• οι επεκτάσεις των εξεταζόμενων έργων (3 γραμμές μέσης τάσης) να συνδεθούν στον υπάρχοντα υποσταθμό
• να κατασκευαστεί δεύτερος υποσταθμός που θα υποδεχτεί άλλες 3 γραμμές μεταφοράς για τη διασύνδεση των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Κακιά Ράχη”, “Μελίσσι” και “Λαιμός”
• να κατασκευαστεί τρίτος υποσταθμός, στο ίδιο πάντα σημείο, για τη διασύνδεση με 3 ακόμη γραμμές μεταφοράς των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις “Αρβανικός”, “Ροδιά” και “Καλντερίμι”

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσει και πλήθος άλλων παρόμοιων αιτημάτων, από τις γειτονικές εγκαταστάσεις, που περιγράφηκαν παραπάνω.

Δ2. Άλλες δραστηριότητες

Επισημαίνουμε ότι έχει κατασκευαστεί γραμμή μεταφοράς υπερυψηλής τάσης (400 KV), η οποία διασυνδέει τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη Θίσβη με το σύστημα. Η γραμμή αυτή, από τη Θίσβη, ανεβαίνει στο ορεινότερο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, οδεύει δια μέσου της εξεταζόμενης εγκατάστασης στο “Περδικοβούνι”, συναντά την υφιστάμενη γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης και προχωρά παράλληλα με αυτήν (σε απόσταση 40 μέτρων) διασχίζοντας το δρυόδασος της Στριγανιάς, ολοκληρώνοντας την καταστροφή που προκάλεσε η κατασκευή της πρώτης.

Την περίοδο αυτή καταγράφεται μια τάση επέκτασης εγκαταστάσεων επιφανειακής εξόρυξης βωξίτη, στον κεντρικό ορεινό όγκο του Ελικώνα, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με την εγκατάσταση στη θέση “Τούμπα”. Ενώ, ταυτόχρονα, συνεχίζεται και αναπτύσσεται η λειτουργία πλήθους εγκαταστάσεων εξόρυξης μαρμάρου.

Η εικόνα της ευρύτερης περιοχής του Ελικώνα ολοκληρώνεται με την επισήμανση της ύπαρξης δύο βιομηχανικών πόλων στο κέντρο της και στο δυτικό άκρο της. Αναφερόμαστε:

• στη βιομηχανική περιοχή της Θίσβης και το λιμάνι της, που εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς περιβαλλοντική κατοχύρωση. Στην περιοχή αυτή λειτουργεί η “Σωληνουργεία Κορίνθου”, η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 420 MW, έχει εξαγγελθεί η δημιουργία μιας δεύτερης, σχεδιάζεται η μεταφορά από τη βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων ρυπογόνων βιομηχανιών όπως η ΒΙΟΧΑΛΚΟ και η ΧΑΛΚΟΡ και επιδιώκεται η επέκταση των δραστηριοτήτων του λιμανιού, ώστε να εξυπηρετεί ανάγκες και πέραν της συγκεκριμένης βιομηχανικής περιοχής.
• στο βιομηχανικό πόλο της Αντίκυρας, όπου λειτουργεί το Αλουμίνιο της Ελλάδας, έχει κατασκευαστεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 334 MW, κατασκευάζεται μια δεύτερη 412 MW, έχει διατυπωθεί η πρόθεση για κατασκευή και τρίτης, ενώ η περιοχή προορίζονταν και για την κατασκευή μονάδας λιθάνθρακα 600 MW.

Δ3. Ο Ελικώνας αντιμετωπίζει συνολικό πρόβλημα περιβαλλοντικής καταστροφής

Οι δραστηριότητες που περιγράφονται δημιουργούν τη βεβαιότητα της συνολικής περιβαλλοντικής υποβάθμισης, έως και καταστροφής, του ορεινού όγκου του Ελικώνα και, ειδικότερα, του κεντρικού του τμήματος. Ακόμη και οι ήπιες, θεωρούμενες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με το μέγεθός τους, την υπερσυγκέντρωσή τους και με τα συνοδά έργα (υποσταθμούς και γραμμές μεταφοράς) δημιουργούν ένα τοπίο που προσιδιάζει σε βιομηχανικό πάρκο και κατακερματίζουν τον ορεινό όγκο του Ελικώνα.

Η απουσία χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο νομού και δήμων, η ανυπαρξία ρυθμίσεων για τις χρήσεις γης και αναπτυξιακών προτάσεων, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη αδειοδότηση αιολικών εγκαταστάσεων (ουσιαστικά με την αυθαίρετη εγκατάσταση ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων σε σημεία της δικής τους επιλογής με βάση το κέρδος) σε συνθήκες έλλειψης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση. Συμπερασματικά, υπάρχει ανάγκη για μια συνολική, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τον ορεινό όγκο του Ελικώνα. Χωρίς την προηγούμενη εκπόνηση αυτής της στρατηγικής μελέτης, ΜΠΕ σαν αυτή του προσβαλλόμενου έργου, είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των έργων που υποστηρίζουν.

Βασικό σημείο, λοιπόν, έλλειψης της απόφασης που προσβλήθηκε, και της ΜΠΕ που την υποστηρίζει, και ουσιαστικός λόγος απόρριψής της, είναι ότι δεν αναφέρεται στις συνεργιστικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή, όπως υποχρεούται να κάνει. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι δεν αναφέρεται, καν, η ύπαρξη της γραμμής υπερυψηλής τάσης, η οποία διέρχεται δια μέσου των ανεμογεννητριών της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”.

Η απουσία ουσιαστικής αναφοράς στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν περιορίζεται μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Εκεί που όλες οι ΜΠΕ, και η υποστηρίζουσα την προσβαλλόμενη απόφαση, αποδεικνύονται ανεπαρκείς είναι στις επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Τα χωριά, κυρίως των (πρώην) δήμων Κορώνειας και Θίσβης, βίωσαν τις προηγούμενες δεκαετίες μια διαδικασία ερημοποίησης και αποδιάρθρωσης. Τα τελευταία 10-15 χρόνια έχει ξεκινήσει μια διαδικασία αντιστροφής αυτής της κατάστασης, η οποία εκφράζεται με την επιστροφή από τα αστικά κέντρα του νομού, αλλά και την Αθήνα, νέων ανθρώπων. Με δραστηριότητες στον τομέα παροχής υπηρεσιών εστίασης και αναψυχής, με κατασκευή τουριστικών καταλυμάτων, με μικρή, αλλά αναπτυσσόμενη απασχόληση σε κτηνοτροφικές και αγροτικές δραστηριότητες, με κάποιες βιολογικές καλλιέργειες. Λειτουργεί, επίσης, πιο έντονα ένα ρεύμα επιστροφής των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας μετά τη συνταξιοδότησή τους, ενώ ο ορεινός όγκος του Ελικώνα και οι κοντινοί παραθαλάσσιοι οικισμοί αποτελούν πόλο αναζήτησης και κατασκευής δεύτερης (εξοχικής) κατοικίας. Μια άλλη μερίδα ανθρώπων επιλέγει τα χωριά της περιοχής σαν τόπο μόνιμης κατοικίας, ενώ απασχολείται στα κοντινά αστικά κέντρα του νομού. Όλα τα παραπάνω συντηρούν και μια οικοδομική δραστηριότητα στην αποκατάσταση παλιών κατοικιών και την κατασκευή νέων, για την εξυπηρέτηση των αναγκών που προαναφέρθηκαν.

Κεντρικός συνδετικός ιστός και κινητήρια δύναμη αυτής της τάσης επανάκαμψης είναι η ιδιαιτερότητα του φυσικού περιβάλλοντος, που την προσδιορίζει το γεγονός ότι ο Ελικώνας είναι ο μοναδικός, ουσιαστικά, ορεινός όγκος του νομού, σε άμεση επαφή με το θαλάσσιο μέτωπο του Κορινθιακού κόλπου και η γειτνίαση με τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας της χώρας. Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων που περιγράφονται, στο βαθμό, στην έκταση και με τον τρόπο που σχεδιάζονται, θα επιφέρει όχι μόνο την πλήρη υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και τις συνεπαγόμενες επιπτώσεις με τη μείωση των αξιών γης, την πτώση της επισκεψιμότητας και στον περιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που μπορούν να στηρίξουν μια ήπια ανάπτυξη της περιοχής. Αυτές τις δραστηριότητες και τις προοπτικές δεν μπορούν να τις αντισταθμίσουν οι ελάχιστες θέσεις προσωπικού που μπορούν να προσφέρουν, σε συνθήκες λειτουργίας, οι αιολικές εγκαταστάσεις που προωθούνται.

Θεωρούμε, συνεπώς, σκόπιμη και παραπλανητική την παράλειψη αυτών των παραμέτρων των επιπτώσεων στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της περιοχής από τη ΜΠΕ της πρσβαλλόμενης απόφασης. Μια αποσιώπηση που εκδηλώνεται με κραυγαλέο τρόπο όταν, για παράδειγμα, αναφέρεται η ύπαρξη δύο ξενώνων στην Αγία Άννα, ενώ είναι γνωστό ότι υπάρχει και τρίτος (διαμένουν και συνεργεία της ενδιαφερόμενης εταιρείας), κατασκευάζεται ένας τέταρτος, ενώ υπάρχει σε διαθεσιμότητα και δημοτικός ξενώνας.

Ε. Άλλες παραλείψεις και ασυμβατότητες της ΜΠΕ

1. Αποσιωπάται στη ΜΠΕ ο χαρακτήρας της έκτασης στην οποία αναπτύσσεται και η υφιστάμενη εγκατάσταση και η σχεδιαζόμενη επέκτασή της με την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, ως αναδασωτέας. Παρόλο που υπάρχει σαφής αναφορά στα έγγραφα 2561/4-11-2002 και 2401/15-9-2003 της 868/5-10-1988 απόφασης του νομάρχη Βοιωτίας και της 385/25-4-1966 απόφασης του περιφερειακού διευθυντή νομού Βοιωτίας. Σημειώνεται ότι αναγκαία κατά νόμο προϋπόθεση της έκδοσης της απόφασης έκδοσης περιβαλλοντικών όρων είναι η άρση της αναδασώσεως με πράξη που εκδίδεται εφόσον συντρέχουν οι κατά νόμο απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επιπροσθέτως, πριν αρθεί η αναδάσωση και, περαιτέρω, πριν εκδοθεί άδεια επέμβασης, καθορίζουσα και τους σχετικούς όρους, απαγορεύεται οιαδήποτε υλική ενέργεια στην έκταση αυτή (ΣτΕ 2862/2007). Σημειώνεται δε ότι η απόφαση περί αναδάσωσης είναι δυνατόν να αρθεί μόνον όταν έχει αυτή υλοποιηθεί και έχει ολοκληρωθεί η αναβίωση της καταστραφείσας δασικής βλάστησης (βλ. ΣτΕ 3887/2007, 235/2004, 3696/1998), γεγονός που διαπιστώνεται μονάχα στο πλαίσιο της κατά νόμο διαδικασίας άρσης της αναδάσωσης.

2. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με προβλέψεις του περιφερειακού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ Β΄ 1469/2003), στα σημεία που προβλέπει ότι:
   • στις χρήσεις γης, οι περιοχές με υψόμετρο 800 μ. χαρακτηρίζονται περιοχές αγροτο-δασικής δραστηριότητας, θεωρούνται κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος προς διατήρηση και προστασία με τις αναπτυσσόμενες χρήσεις να ρυθμίζονται κυρίως από τη δασική νομοθεσία. Οι εγκαταστάσεις της προτεινόμενης επέκτασης των αιολικών πάρκων χωροθετούνται, στο σύνολό τους, σε σημεία με υψόμετρο 800 μ..
   • για την ανάπτυξη ενεργειακών δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας, με τα χαρακτηριστικά του ενεργειακού κέντρου, προσδιορίζεται σαφώς η περιοχή του Αλιβερίου, ενώ αιολικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας προβλέπονται για την περιοχή της νότιας Εύβοιας.
   • η ανάπτυξη ήπιων μορφών ενέργειας θα γίνεται με μεγέθη εγκαταστάσεων και τρόπους που δεν ενοχλούν τους στόχους του πλαισίου σε θέματα φυσικών και πολιτιστικών πόρων.

3. Διαπιστώνεται ασυμβατότητα με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, στα παρακάτω σημεία:

• Αποκρύπτεται και, φυσικά, δεν εξετάζεται η γειτνίαση με γραμμή υπερυψηλής τάσης, η οποία, μάλιστα, διασχίζει την περιοχή της επέκτασης του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Περδικοβούνι” - παράρτημα ΙΙ.Ε
• Αποκρύπτεται η ύπαρξη και άλλων τουριστικών καταλυμάτων στο δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας (δημοτικός ξενώνας, ξενώνας Νικολάου), όπως και η κατασκευή ενός ακόμη (ξενώνας Τσώνη). Τμήμα της εξεταζόμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι” βρίσκεται στην οριακή απόσταση των 1000 μ. από τον ξενώνα Νικολάου, ενώ τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης βρίσκεται εμφανώς μέσα στη ζώνη των 1000 μ. - παράρτημα ΙΙ.ΣΤ

4. Ζήτημα συναφές με τη συμμόρφωση με τις προβλέψεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ είναι και αυτό της πυκνότητας των Α/Γ και του ποσοστού κάλυψης της συνολικής έκτασης του δήμου (για τους πρώην δήμους Κορώνειας και Θίσβης το μέγιστο ποσοστό κάλυψης είναι το 5% της συνολικής έκτασης των δήμων). Στο ειδικό τεύχος της ΜΠΕ εμφανίζονται 3 διαφορετικές εκδοχές της έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας (143.381 στρ., 144.735 στρ. και 190.513 στρ.), ενώ παρουσιάζονται και διαφορετικές εκδοχές του αριθμού των ισοδύναμων Α/Γ, που προβλέπεται να εγκατασταθούν στα όρια του πρώην δήμου (16,94, 23 και 40,99). Τα πραγματικά δεδομένα είναι 40,99 Α/Γ, που αντιστοιχούν σε έκταση 3.109,4 στρ., ποσοστό 2,17% της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου, που είναι 143.381 στρ.

Από τις 40,99 Α/Γ, οι 30,99 χωροθετούνται στην περιοχή γύρω από το δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) της Αγίας Άννας, δεσμεύουν έκταση 2.351 στρ. (30,99 Χ 75,86 στρ.) και αναπτύσσονται στο 1/5 της συνολικής έκτασης του πρώην δήμου Κορώνειας, δηλαδή, περίπου, σε 28.700 στρ.. Το ποσοστό κάλυψης, συνεπώς, για το συγκεκριμένο δημοτικό διαμέρισμα (τώρα τοπική κοινότητα) είναι 8,2%, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο του 5%. Είναι σαφές ότι το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο αναφέρεται στους δήμους, ωστόσο το στοιχείο δείχνει χαρακτηριστικά το μέγεθος της υπερσυγκέντρωσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας, που αποτελεί το πλέον ορεινό του δήμου και πλέον αξιόλογο από περιβαλλοντική άποψη και γι αυτό το λόγο αναγνωρίζεται πάντα σαν η κεφαλή κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας του δήμου. Θα περίμενε κανείς η εγκατάσταση των Α/Γ να επιβαρύνει περισσότερο τις λιγότερο αξιόλογες περιοχές του δήμου και να προφυλάξει τις περιβαλλοντικά πιο ευαίσθητες και αξιόλογες.

5. Δεν εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής, δηλαδή της μη κατασκευής των έργων. Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται, όπως και στη συσχέτιση των έργων με άλλα έργα και δραστηριότητες, είναι η ισχνή αναφορά στην αποφυγή έκλυσης CO₂. Το στοιχείο αυτό παραβλέπει και δεν απαντά στις αιτιάσεις για την ύπαρξη πλήθους περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο. Η αντιμετώπιση με αυτόν τον τρόπο της υποχρέωσης για την αναζήτηση της βέλτιστης κατασκευαστικής λύσης, και από την προσβαλλόμενη ΜΠΕ, αλλά και από το σύνολο των ΜΠΕ που κατατίθενται, έχει οδηγήσει στην πλήρη υποβάθμιση και αδρανοποίησή της, σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το νόημα της εκπόνησης ΜΠΕ.

6. Η προσβαλλόμενη απόφαση ξεπερνά το πρόβλημα της ηχητικής ρύπανσης με μια απλή παράθεση των ορίων που επιβάλλει η νομοθεσία. Είναι, όμως, γνωστό ότι οι εγκατεστημένες Α/Γ στη θέση “Ράχη - Άσπρο Κούτσουρο”, τμήμα της υφιστάμενης εγκατάστασης στη θέση “Περδικοβούνι”, προκαλούν κατά διαστήματα έντονα προβλήματα ηχορύπανσης στο πρώην δημοτικό διαμέρισμα της Αγίας Άννας. Η κατασκευάστρια εταιρεία παρά τη δέσμευσή της να εξετάσει το πρόβλημα πραγματοποιώντας σχετικές μετρήσεις, με την εξεταζόμενη εγκατάσταση προσθέτει και άλλες Α/Γ στην ίδια περιοχή, γεγονός που αναμένεται να επιτείνει το πρόβλημα.

7. Αντίστοιχης ποιότητας πρόβλημα αποτελεί και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος, μετά την ολοκλήρωση των έργων. Η εμπειρία από την πρώτη φάση κατασκευής της υφιστάμενης εγκατάστασης επιβεβαιώνει ότι οι βαριές επεμβάσεις στο οικοσύστημα της περιοχής δημιουργούν ανεπίστρεπτες καταστάσεις με προσθετικό χαρακτήρα, που οδηγούν στην καθημερινή υποβάθμιση και την καταστροφή του. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της περιοχής διέλευσης της διασυνδετικής γραμμής υψηλής τάσης, μέσα από το δρυόδασος της Στριγανιάς. Σε αποτυπωμένο φωτογραφικά τμήμα της περιοχής, έκτασης 3 στρεμμάτων, η αποκατάσταση περιελάμβανε μια περιοχή 5 τ.μ., όπου φυτεύτηκαν τρία φυτά τα οποία ήδη ξεράθηκαν.

ΣΤ. Μη τήρηση της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ

Κατά το χρόνο υποβολής της ΜΠΕ, για το έργο της επέκτασης, προβλέπονταν η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση. Στο πλαίσιο αυτό, κατατέθηκε, από την ενδιαφερόμενη εταιρεία “Αιολική Ενεργειακή Πελοποννήσου Α.Ε.”, στην αρμόδια υπηρεσία ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ (29/6/2009) ο σχετικός φάκελος, καθώς και τα συμπληρωματικά στοιχεία που της ζητήθηκαν (14/7/2009 και 17/6/2009).

Στη συνέχεια, η ΕΥΠΕ με έγγραφό της (α.π. οικ. 143541/13-8-2009) διαβίβασε στις αρμόδιες υπηρεσίες, και στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας για τη διαδικασία της δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ, εκείνα τα στοιχεία του φακέλου που έκρινε σκόπιμο, κατά περίπτωση. Το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας δημοσιοποίησε τα στοιχεία τα οποία έλαβε από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ, οπότε υπήρξε η ενημέρωση για την έναρξη της σχετικής διαδικασίας.

Σε παράλληλη, απευθείας, επικοινωνία με την ΕΥΠΕ, στις 4/9/2009, για τη λήψη αντίγράφου του φακέλου υπήρξε αρνητική απάντηση (9/9/2009). Μετά από επιμονή, δόθηκε η δυνατότητα πρόσβασης στο περιεχόμενο του φακέλου, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Από την πρόχειρη αυτή επαφή με το περιεχόμενο του φακέλου διαπιστώθηκε ότι περιείχε: τεύχος μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τεύχος τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και μελέτη έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Ταυτόχρονα, μέλη των συλλογικοτήτων μας απευθύνθηκαν στο νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας, το οποίο και τους παραχώρησε αντίγραφα όλων των στοιχείων του φακέλου, τα οποία είχε λάβει από την ΕΥΠΕ. Διαπιστώσαμε, τότε, ότι στο νομαρχιακό συμβούλιο και προς δημόσια διαβούλευση είχε δοθεί τμήμα μόνο του φακέλου (το τεύχος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων), ενώ απουσίαζαν τα, εξίσου σημαντικά, τεύχη της τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ και της μελέτης έγκρισης επέμβασης σε δασική έκταση.

Θεωρήσαμε ότι η διαδικασία της περιβαλλοντικής αξιολόγησης του συγκεκριμένου έργου, κάτω από αυτές τις συνθήκες, εκτός του ότι είναι παράτυπη, αποστερείται και την ίδια την ουσία της. Ενημερώσαμε για τις παραλείψεις αυτές το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας και την ΕΥΠΕ, ζητώντας τη δημοσιοποίηση του πλήρους φακέλου και την επανέναρξη της διαδικασίας δημοσιοποίησης και αξιολόγησης της ΜΠΕ.

Η ΕΥΠΕ, αναγνωρίζοντας έμμεσα την παρατυπία, μας γνωστοποίησε στις 30/9/2009 (αφού είχε συνεδριάσει και γνωμοδοτήσει επί της ελλιπούς ΜΠΕ το δημοτικό συμβούλιο Κορώνειας, στις 25/9/2009) ότι μπορούμε να λάβουμε αντίγραφο του τεύχους τεκμηρίωσης της συμμόρφωσης της ΜΠΕ με το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ. Χωρίς, όμως, να το αποστείλει στο νομαρχιακό συμβούλιο για δημοσιοποίηση, με αποτέλεσμα να συνεδριάσει και να γνωμοδοτήσει και αυτό, στις 21/10/2009, χωρίς να έχει υπόψη του το σύνολο των στοιχείων του φακέλου της ΜΠΕ. Τέλος, η ΕΥΠΕ, στις 20/9/2009 (παραμονή της συνεδρίασης του νομαρχιακού συμβουλίου) και με δύο ξεχωριστά έγγραφα, απαντά σε επόμενο έγγραφό μας (8/10/2009) και σε σχετικό έγγραφο του νομαρχιακού συμβουλίου (7/10/2009), θεωρώντας ότι η διαδικασία είναι νομότυπη και ότι δεν συντρέχει λόγος επανάληψής της, χωρίς, ωστόσο, να αντικρούει τις συγκεκριμένες αιτιάσεις που προβάλαμε.

Μετά από αυτά, υποβλήθηκε αναφορά στο συνήγορο του πολίτη, στις 10-12-2009, ζητώντας την παρέμβασή του, θεωρώντας τη διαδικασία παράτυπη και άκυρη. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του συνηγόρου του πολίτη, στις 14-7-2011, συνεχίζεται η διερεύνηση του θέματος.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους ζητούμε την ακύρωση - εξαφάνιση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, για την επέκταση υφιστάμενου Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), ισχύος 24 MW, κατά επιπλέον 24 MW, και τη λειτουργία του συνόλου του ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 48 MW, στη θέση «Περδικοβούνι», Δήμων Λιβαδειάς και Θήβας, νομού Βοιωτίας, της εταιρείας «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε.», που εκδόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011, με α.π. οικ. 203076, από την ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ.

Επιτροπή φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας

Ομάδα πολιτών Κορώνειας

e-mail: agia.anna@gmail.com