Είδα την Αριάν Μνουσκίν και το "Θέατρο του Ήλιου" στην πλατεία Συντάγματος και τραντάχτηκα. Πού είναι οι δικοί μας κορυφαίοι; Πού είναι οι πρωθιερείς που ιερουργούν;
Η αφορμή αυτού του κειμένου είναι η λύπη, αλλά αυτό ας το αφήσουμε για αργότερα.
Όλοι μας είμαστε γέννημα θρέμμα κάποιας πλατείας. Από την ώρα της πρώτης ακοής και της πρώτης όρασης. Από τον δαιδαλικό τρόμο των πρώτων σκέψεων και την ικάρια πτώση της πρώτης φαντασίας και των πρώτων φαντασιώσεων. Στις πλατείες μάς κοινώνησαν τον κόσμο και τον τρόπο του κόσμου. Γι' αυτό μας είναι οικείο αυτό που γίνεται στην πλατεία Συντάγματος και σ' όλες τις άλλες πλατείες. Γι' αυτό είναι τόσο πολιτικά αποδοτικό, πράγμα που σημαίνει ότι είναι τόσο βαθύ και πηγαίο και υψηλό δείγμα πολιτισμού. Όχι αυτού του χυδαίου κανονιστικού όρου, του "πολιτικού πολιτισμού", που πήγασε στα βαλτωμένα χείλη κάθε Κώστα Καραμανλή και των χυδαίων ομοίων και ομοιωμάτων του, από Καρατζαφέρη μέχρι ΠΑΣΟΚ.
Όχι. Εδώ μιλάμε για την εξαναστημένη συνεννόηση μεταξύ ηθικής, αισθητικής και λογικής απ' όπου προκύπτει το αληθινά πολιτικό: το γεγονός εκείνο που συμπυκνώνει τη δραστηριότητα της πόλης στο υψηλότερο δυνατό της σημείο ώστε το γεγονός να είναι ταυτοχρόνως και ηθικό και αισθητικό και λογικό.
Να οργανώνει δηλαδή το σύνολο των τρόπων σκέψεως και δράσεως σε ενιαίο ένα, άρα ανθιστάμενο στον τρόπο δράσεως της εξουσίας, που είναι η κερματισμένη, μονήρης, αισθητική, λογική και ηθική.
Αυτό, λοιπόν, που συμβαίνει στην πλατεία Συντάγματος και σε όλες τις άλλες πλατείες είναι η οργάνωση και η οργανωμένη έκφραση της αχανούς μονάδας, είναι η συνείδηση, που μόνον η πλατεία μπορεί να δώσει ως χώρος και ως ιδέα χώρου από την πύκμανση των σωμάτων: ότι και το αχανές είναι χώρος. Ότι και το αχανές γίνεται για να συνειδητοποιηθεί, άρα να γίνει οικείο, άρα η αχανής πόλις να μην είναι το άγριο ιερό της συστημικής πρακτικής, της ασύνειδης υποταγής στην τρέχουσα πολεοδομία του φόβου, αλλά να είναι ο αχανής χώρος της πλήρους ελευθερίας. Εκείνης της ελευθερίας που δεν αναγνωρίζει χρέη, γιατί δεν γίνεται να χρωστάει.
Αυτό γίνεται. Αυτό γίνεται τώρα. Και είναι μεγάλο. Και πλήττει. Αφήνει έκπληκτους όλους τους υποταγμένους. Όλους που δεν μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους ως αχανή μονάδα, παρά μονάχα μπορούν να υπάρξουν ως υποζύγια αδιανόητου φόβου. Δηλαδή ως τρόφιμοι του δεδομένου, που φοβούνται μήπως πεθάνουν από πείνα αν τα δεδομένα που τους τροφοδοτούν εκλείψουν. Γι' αυτό και εξανίστανται. Γι' αυτό και σκιαμαχούν. Χωρίς να γνωρίζουν καν ότι δεν έχουν κύρος. Διότι δεν κυρώνονται από καμιά κοινωνική βεβαίωση, από κανένα λυγμό σωμάτων που ακουμπούν μεταξύ τους και εννοούν το αχανές. Στην κάθε πλατεία.
Ύστερα από λίγα χρόνια θα καταλάβουμε ότι τα κείμενά τους ήταν ένα διατεταγμένο τίποτα, άνευ της παραμικρής αξίας. Ένα κείμενο όπου τα ονόματα έχουν αξία επειδή η εξουσία λέει ότι έχουν αξία. Δεν μιλώ μόνο για το κείμενο που υπέγραψαν οι 32 διανοούμενοι υπήκοοι αυτοί του αδιανόητου μονήρους φόβους. Μιλώ για το κάθε κείμενο σπαταλημένης σκέψεως, ρημαγμένης αισθητικής και χαμερπούς υψιφροσύνης που γέμισε τις εργαλειακές αποθήκες της συντηρητικής χυδαιότητας σε όλες της τις μορφές. Κείμενα έξαλλα σε βαθμό γελοιότητας. Επιχειρήματα που προκύπτουν από τα έσχατα όρια του μυαλού ενός χουντικού.
Θεέ μου! Τι παλιομοδίτικο πράγμα που είναι το σύστημα! Ούτε καν μεταμοντέρνο. Τι σπασμένη σκέψη, τι σπασμένο φόβο, τι σπασμένη δουλοπρέπεια είναι αυτή που παράγει. Θα διαβάζονται κάποτε τα εκείμενα της βεβαιότητας των δούλων του και θα γελάνε οι πολίτες κάποιας επόμενης εποχής.
Ωστόσο εμείς πρέπει να κατανοήσουμε το εξής απλό: αυτοί οι άνθρωποι που φρίττουν με τα τεκταινόμενα είναι μειοψηφία. Είναι μια θλιβερή, απειροελάχιστη μειονότητα στον κόσμο των διανοουμένων. Αν ο καθένας είχε μπροστά του το πανόραμα των επώνυμων καταθέσεων, θα έβλεπε πόσο λίγη εν ουσία είναι η αξία σκέψης των κατηγόρων και των εισαγγελέων. Και πόσο λίγη σε ποσότητα.
Μη μασάτε. Οι διανοούμενοι είναι εδώ. Διαβάστε την αρθρογραφία τους. Ακούστε τους στο ραδιόφωνο. Οι διανοούμενοι δεν σιωπούν. Μιλούν, γράφουν, εμφανίζονται, ρηγματώνουν τα δεδομένα. Προσέξτε τους. Είναι μέρος της αχανούς μονάδας. Πάσχουν. Τιμούν το αίμα και τον χώρο που τους γέννησε. Μην ακούτε τα εξαπτέρυγα της δεδομένης θλίψης ότι οι διανοούμενοι σιωπούν. Θέλουν να μας πειθαναγκάσουν να μην ακούμε. Να μην τους ακούμε. Δεν είναι έτσι. Υπέροχοι άνθρωποι, γυναίκες και άνδρες, διαρκώς ευρύνουν το αίσθημα της πλατείας.
Αλλά ώς εδώ. Είπα στην αρχή ότι αφορμή του κειμένου είναι η λύπη. Λοιπόν: Είδα την Αριάν Μνουσκίν και το "Θέατρο του Ήλιου" στην πλατεία Συντάγματος και τραντάχτηκα. Πού είναι οι δικοί μας κορυφαίοι; Πού είναι οι πρωθιερείς που ιερουργούν; Πού είναι οι αγανακτισμένοι θεατράνθρωποι με τις ντουντούκες στον αύλειο χώρο του υπουργείου Πολιτισμού; Πού είναι οι ρηξικέλευθοι εικαστικοί με τις περφόρμανς και τις εγκαταστάσεις και τις video art και τις κατοικοεδρεύσεις στα free press της πιο δογματικής πένας που γνώρισε ποτέ ο έντυπος Τύπος στην Ελλάδα; Πού είναι όλοι τους;
Πού είναι όσοι ξεροσταλιάζουν στον προθάλαμο του εκάστοτε υπουργού Πολιτισμού για μια επιχορήγηση που καθυστερεί; Πού είναι όσοι ερευνούν τη γυμνική έκφραση του Αισχύλου και την ποπουλιστική έως φασολάδας έκφραση του "Ύμνου εις την Ελευθερία"; Πού είναι αυτοί που αγωνιούν για το νόημα; Πουθενά δεν είναι.
Αυτή η σιωπή είναι για λύπη. Για βαριά λύπη. Γιατί, όταν το θέατρο απουσιάζει από την πλατεία, σημαίνει ότι η δημοκρατία είναι στραβή. Το ότι ουδείς εκ των πρωθιερέων -και πολλοί περισσότερο όλοι μαζί ή σε ριζοσπαστικά σχήματα- αισθάνθηκε την ανάγκη να είναι εκεί, σημαίνει ότι η πλατεία δεν είναι αρκετή. Θα ηττηθεί. Ενδόξως, αλλά θα ηττηθεί. Διότι το σύστημα είναι ισχυρότερο. Και κατάφερε να μην δημιουργηθεί θέατρο. Πλην των εφέ μεταξύ αστυνομίας, χαφιέδων της και τρελαμένων παιδάριων που ιεροθετούνται στα βραδινά δελτία ειδήσεων.
Φαντάσου όμως: όλους τους κορυφαίους του θεάτρου, όλους τους κορυφαίους εικαστικούς, περφόρμερς, αρχιτέκτονες να γίνονται χώρος. Να γίνονται αχανής μονάδα. Καθολική αχανής μονάδα. Δεν έγινε. Αυτού του είδους οι ταγοί αποδείχτηκαν λίγοι. Και σε τέτοιες μέρες οι λίγοι είναι επικίνδυνοι. Τι μεγάλη λύπη για ανθρώπους που αγάπησα.
Προς το παρόν, ας ξεκινήσουμε από την πλατεία Συντάγματος, που είναι όλες οι πλατείες. Όχι μόνο οι τωρινές, αλλά και οι παρελθούσες??? οι πλατείες της δικής μας αγοράς, ο δικός μας τόπος θεάτρου κατά το μήκος και το πλάτος και το ύψος και το βάθος του χρόνου που μας γέννησε και μας έθρεψε.
Όλοι μας είμαστε γέννημα θρέμμα κάποιας πλατείας. Από την ώρα της πρώτης ακοής και της πρώτης όρασης. Από τον δαιδαλικό τρόμο των πρώτων σκέψεων και την ικάρια πτώση της πρώτης φαντασίας και των πρώτων φαντασιώσεων. Στις πλατείες μάς κοινώνησαν τον κόσμο και τον τρόπο του κόσμου. Γι' αυτό μας είναι οικείο αυτό που γίνεται στην πλατεία Συντάγματος και σ' όλες τις άλλες πλατείες. Γι' αυτό είναι τόσο πολιτικά αποδοτικό, πράγμα που σημαίνει ότι είναι τόσο βαθύ και πηγαίο και υψηλό δείγμα πολιτισμού. Όχι αυτού του χυδαίου κανονιστικού όρου, του "πολιτικού πολιτισμού", που πήγασε στα βαλτωμένα χείλη κάθε Κώστα Καραμανλή και των χυδαίων ομοίων και ομοιωμάτων του, από Καρατζαφέρη μέχρι ΠΑΣΟΚ.
Όχι. Εδώ μιλάμε για την εξαναστημένη συνεννόηση μεταξύ ηθικής, αισθητικής και λογικής απ' όπου προκύπτει το αληθινά πολιτικό: το γεγονός εκείνο που συμπυκνώνει τη δραστηριότητα της πόλης στο υψηλότερο δυνατό της σημείο ώστε το γεγονός να είναι ταυτοχρόνως και ηθικό και αισθητικό και λογικό.
Να οργανώνει δηλαδή το σύνολο των τρόπων σκέψεως και δράσεως σε ενιαίο ένα, άρα ανθιστάμενο στον τρόπο δράσεως της εξουσίας, που είναι η κερματισμένη, μονήρης, αισθητική, λογική και ηθική.
Αυτό, λοιπόν, που συμβαίνει στην πλατεία Συντάγματος και σε όλες τις άλλες πλατείες είναι η οργάνωση και η οργανωμένη έκφραση της αχανούς μονάδας, είναι η συνείδηση, που μόνον η πλατεία μπορεί να δώσει ως χώρος και ως ιδέα χώρου από την πύκμανση των σωμάτων: ότι και το αχανές είναι χώρος. Ότι και το αχανές γίνεται για να συνειδητοποιηθεί, άρα να γίνει οικείο, άρα η αχανής πόλις να μην είναι το άγριο ιερό της συστημικής πρακτικής, της ασύνειδης υποταγής στην τρέχουσα πολεοδομία του φόβου, αλλά να είναι ο αχανής χώρος της πλήρους ελευθερίας. Εκείνης της ελευθερίας που δεν αναγνωρίζει χρέη, γιατί δεν γίνεται να χρωστάει.
Αυτό γίνεται. Αυτό γίνεται τώρα. Και είναι μεγάλο. Και πλήττει. Αφήνει έκπληκτους όλους τους υποταγμένους. Όλους που δεν μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους ως αχανή μονάδα, παρά μονάχα μπορούν να υπάρξουν ως υποζύγια αδιανόητου φόβου. Δηλαδή ως τρόφιμοι του δεδομένου, που φοβούνται μήπως πεθάνουν από πείνα αν τα δεδομένα που τους τροφοδοτούν εκλείψουν. Γι' αυτό και εξανίστανται. Γι' αυτό και σκιαμαχούν. Χωρίς να γνωρίζουν καν ότι δεν έχουν κύρος. Διότι δεν κυρώνονται από καμιά κοινωνική βεβαίωση, από κανένα λυγμό σωμάτων που ακουμπούν μεταξύ τους και εννοούν το αχανές. Στην κάθε πλατεία.
Ύστερα από λίγα χρόνια θα καταλάβουμε ότι τα κείμενά τους ήταν ένα διατεταγμένο τίποτα, άνευ της παραμικρής αξίας. Ένα κείμενο όπου τα ονόματα έχουν αξία επειδή η εξουσία λέει ότι έχουν αξία. Δεν μιλώ μόνο για το κείμενο που υπέγραψαν οι 32 διανοούμενοι υπήκοοι αυτοί του αδιανόητου μονήρους φόβους. Μιλώ για το κάθε κείμενο σπαταλημένης σκέψεως, ρημαγμένης αισθητικής και χαμερπούς υψιφροσύνης που γέμισε τις εργαλειακές αποθήκες της συντηρητικής χυδαιότητας σε όλες της τις μορφές. Κείμενα έξαλλα σε βαθμό γελοιότητας. Επιχειρήματα που προκύπτουν από τα έσχατα όρια του μυαλού ενός χουντικού.
Θεέ μου! Τι παλιομοδίτικο πράγμα που είναι το σύστημα! Ούτε καν μεταμοντέρνο. Τι σπασμένη σκέψη, τι σπασμένο φόβο, τι σπασμένη δουλοπρέπεια είναι αυτή που παράγει. Θα διαβάζονται κάποτε τα εκείμενα της βεβαιότητας των δούλων του και θα γελάνε οι πολίτες κάποιας επόμενης εποχής.
Ωστόσο εμείς πρέπει να κατανοήσουμε το εξής απλό: αυτοί οι άνθρωποι που φρίττουν με τα τεκταινόμενα είναι μειοψηφία. Είναι μια θλιβερή, απειροελάχιστη μειονότητα στον κόσμο των διανοουμένων. Αν ο καθένας είχε μπροστά του το πανόραμα των επώνυμων καταθέσεων, θα έβλεπε πόσο λίγη εν ουσία είναι η αξία σκέψης των κατηγόρων και των εισαγγελέων. Και πόσο λίγη σε ποσότητα.
Μη μασάτε. Οι διανοούμενοι είναι εδώ. Διαβάστε την αρθρογραφία τους. Ακούστε τους στο ραδιόφωνο. Οι διανοούμενοι δεν σιωπούν. Μιλούν, γράφουν, εμφανίζονται, ρηγματώνουν τα δεδομένα. Προσέξτε τους. Είναι μέρος της αχανούς μονάδας. Πάσχουν. Τιμούν το αίμα και τον χώρο που τους γέννησε. Μην ακούτε τα εξαπτέρυγα της δεδομένης θλίψης ότι οι διανοούμενοι σιωπούν. Θέλουν να μας πειθαναγκάσουν να μην ακούμε. Να μην τους ακούμε. Δεν είναι έτσι. Υπέροχοι άνθρωποι, γυναίκες και άνδρες, διαρκώς ευρύνουν το αίσθημα της πλατείας.
Αλλά ώς εδώ. Είπα στην αρχή ότι αφορμή του κειμένου είναι η λύπη. Λοιπόν: Είδα την Αριάν Μνουσκίν και το "Θέατρο του Ήλιου" στην πλατεία Συντάγματος και τραντάχτηκα. Πού είναι οι δικοί μας κορυφαίοι; Πού είναι οι πρωθιερείς που ιερουργούν; Πού είναι οι αγανακτισμένοι θεατράνθρωποι με τις ντουντούκες στον αύλειο χώρο του υπουργείου Πολιτισμού; Πού είναι οι ρηξικέλευθοι εικαστικοί με τις περφόρμανς και τις εγκαταστάσεις και τις video art και τις κατοικοεδρεύσεις στα free press της πιο δογματικής πένας που γνώρισε ποτέ ο έντυπος Τύπος στην Ελλάδα; Πού είναι όλοι τους;
Πού είναι όσοι ξεροσταλιάζουν στον προθάλαμο του εκάστοτε υπουργού Πολιτισμού για μια επιχορήγηση που καθυστερεί; Πού είναι όσοι ερευνούν τη γυμνική έκφραση του Αισχύλου και την ποπουλιστική έως φασολάδας έκφραση του "Ύμνου εις την Ελευθερία"; Πού είναι αυτοί που αγωνιούν για το νόημα; Πουθενά δεν είναι.
Αυτή η σιωπή είναι για λύπη. Για βαριά λύπη. Γιατί, όταν το θέατρο απουσιάζει από την πλατεία, σημαίνει ότι η δημοκρατία είναι στραβή. Το ότι ουδείς εκ των πρωθιερέων -και πολλοί περισσότερο όλοι μαζί ή σε ριζοσπαστικά σχήματα- αισθάνθηκε την ανάγκη να είναι εκεί, σημαίνει ότι η πλατεία δεν είναι αρκετή. Θα ηττηθεί. Ενδόξως, αλλά θα ηττηθεί. Διότι το σύστημα είναι ισχυρότερο. Και κατάφερε να μην δημιουργηθεί θέατρο. Πλην των εφέ μεταξύ αστυνομίας, χαφιέδων της και τρελαμένων παιδάριων που ιεροθετούνται στα βραδινά δελτία ειδήσεων.
Φαντάσου όμως: όλους τους κορυφαίους του θεάτρου, όλους τους κορυφαίους εικαστικούς, περφόρμερς, αρχιτέκτονες να γίνονται χώρος. Να γίνονται αχανής μονάδα. Καθολική αχανής μονάδα. Δεν έγινε. Αυτού του είδους οι ταγοί αποδείχτηκαν λίγοι. Και σε τέτοιες μέρες οι λίγοι είναι επικίνδυνοι. Τι μεγάλη λύπη για ανθρώπους που αγάπησα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου