Πρακτορολογία και χαφιεδομανία: Παιδικές αρρώστιες της αριστεράς

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΥ
Αφορμή για τούτο το σημείωμα μου έδωσαν οι "Μαρτυρίες μιας Διαδρομής", της αείμνηστης Έλλης Παππά. Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον και καλογραμμένο βιβλίο (πιστεύω πως άλλοι θα το αξιολογήσουν), που ωστόσο δεν λείπουν από τις σελίδες του ούτε οι χαφιέδες, ούτε οι πράκτορες. Το αντίθετο υπάρχουν και μάλιστα σε σεβαστό αριθμό.
ητάω συγγνώμη από τον μεγάλο διανοητή και επαναστάτη που αναγκάζομαι να δανειστώ δυο λέξεις από τον τίτλο του γνωστού του έργου, δηλαδή τις "παιδικές αρρώστιες", γιατί είναι οι μόνες που έρχονται κουτί στην περίπτωση της ελληνικής αριστεράς και ιδιαίτερα της κομμουνιστικής (που είναι και δική μου).
Πράγματι τόσο η χαφιεδομανία όσο και η πρακτορολογία ενδημούν εν αφθονία μέσα στο ελληνικό αριστερό κίνημα από την εποχή της εμφάνισής του και ιδιαίτερα ύστερα από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Και φυσικά, με διάφορες ονομασίες βέβαια, συνεχίζεται ώς τις μέρες μας.

Ανασκαλεύοντας κανείς τα διάφορα ντοκουμέντα της σχεδόν εκατόχρονης πορείας του κινήματός μας, θα διαπιστώσει πως ανακαλύπτονται χαφιέδες και πράκτορες σε κάθε φάση της διαδρομής του και ιδιαίτερα σε δύσκολες ή κρίσιμες περιόδους. Γι' αυτό και από τα πρώτα του βήματα είχαν δημιουργηθεί και οι "ομάδες επαγρύπνησης". Με άλλα λόγια είχαν κανονιστεί έτσι τα πράγματα, ώστε ο ένας αγωνιστής να κατασκοπεύει τον άλλο, μήπως και ανακαλύψει στο πρόσωπό του τον πράκτορα, το χαφιέ; το όργανο του ταξικού εχθρού, για να το αναφέρει στον "πιο πάνω". Αυτή η ανακάλυψη μπορούσε να γίνει μέσα από τις κουβέντες, αλλά και μέσα από τις κινήσεις και τα νοήματα και φυσικά από τις διάφορες πράξεις και ενέργειες που θα μπορούσε να προβεί το μέλος ή το στέλεχος κατά τη διάρκεια της κομματικής ή της μαζικής του δουλειάς.

Και ομολογουμένως αυτή η "υπηρεσία" -των επαγρυπνητών- έκανε θαύματα. Είχε δηλαδή κολλήσει τη ρετσινιά του χαφιέ ή του ύποπτου, σε αμέτρητους αγωνιστές και αγωνίστριες. Και εδώ δεν αναφέρομαι στους "δηλωσίες" δηλαδή στους αγωνιστές που κάτω από τα σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια υποχρεώθηκαν να υπογράψουν τις επαίσχυντες "δηλώσεις μετανοίας". Αυτοί έτσι κι αλλιώς βγαίναν τουλάχιστον ύποπτοι. Αναφέρομαι σε αγωνιστές που δεν κάμανε ούτε ένα βήμα πίσω και το μόνο τους αμάρτημα ήταν πως εκφράσανε σε κάποια στιγμή, διαφορετική άποψη από την κρατούσα, με άλλα λόγια εκείνη της ηγετικής ομάδας. Αυτοί βγαίνανε χαφιέδες και πράκτορες στο άψε-σβήσε και φυσικά πλήρωναν και τις συνέπειες...
Άπειρα τα παραδείγματα τόσο των κατηγόρων, όσο και των κατηγορουμένων. Θ' αρκεστώ όμως μονάχα σε κάποιους πρωτοκλασάτους, ξεκινώντας από τον "μεγάλο αρχηγό", τον Νίκο Ζαχαριάδη, που τ' όνομά του ηγεμόνευσε για 25 περίπου χρόνια στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα. Ε, λοιπόν, αυτός ο αρχηγός ονομάτισε χαφιέδες πλήθος στελεχών του κόμματός του. Μεταξύ των άλλων ήταν ο Γιώργης Σιάντος, γραμματέας του ΚΚΕ στη διάρκεια της κατοχής, ο Μάρκος Βαφειάδης αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού, ο Κώστας Καραγιώργης διευθυντής του "Ριζοσπάστη", ο Νίκος Πλουμπίδης, μία από τις πιο τραγικές μορφές του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος και ο Νίκος Βαβούδης, ο αγωνιστής του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, που τόσο πυκνά τον αναφέρει στις σελίδες του βιβλίου της και η Έλλη Παππά!!. Στο τέλος βέβαια κατηγορήθηκε και ο ίδιος σαν ύποπτος χαφιεδισμού!

Ερχόμαστε και στον Δημήτρη Βλαντά, πρωτοκλασάτο στέλεχος κι αυτός. Μέσα στα γραφτά του βλέπουμε πως κατονομάζει κι αυτός όχι και λίγα στελέχη προβοκάτορες και πράκτορες! Στο κατηγορητήριό του συγκαταλέγεται ο Κώστας Κολιγιάννης γραμματέας του Κ.Κ. για χρόνια, ο Βασίλης Νεφελούδης, καπεταναίοι του Δημοκρατικού Στρατού κι ακολουθεί ατέλειωτη σειρά...

Θ' αναρωτηθεί κανείς, γιατί όλη αυτή η πρακτορολογία και χαφιεδολογία στον χώρο της αριστεράς;
Ένας από τους λόγους είναι οι διωγμοί και οι κατατρεγμοί της για αρκετές δεκαετίες, πράγμα που την υποχρέωνε να δραστηριοποιείται παράνομα ή ημιπαράνομα. Αυτό σίγουρα ευνοούσε την εισχώρηση και χαφιέδων. Δεν νομίζω όμως πως ήταν αυτός ο κύριος λόγος.
Κατά την ταπεινή μου άποψη, ο κυριότερος λόγος ήταν η προσπάθεια συγκάλυψης των αδυναμιών και της ανεπάρκειας των στελεχών και ιδιαίτερα των ανωτάτων. Όλοι αυτοί αντί να παραδεχτούν τα λάθη τους που πολλές φορές οδήγησαν και σε καταστροφή, ανακάλυπταν πράκτορες και χαφιέδες, τους τα φορτώνανε κι οι ίδιοι βγαίνανε λάδι...
Υπάρχει όμως κι ένας δεύτερος λόγος, αρκετά σοβαρός κι αυτός. Πολλά από τα στελέχη της αριστεράς τρέφανε μεταξύ τους ένα μίσος αγεφύρωτο. Έτσι δεν διστάζανε να κατηγορούν ο ένας τον άλλο για πράκτορα και χαφιέ με σκοπό να τον κατατροπώσουν, αδιαφορώντας αν εξοντωνότανε πολιτικά, καμιά φορά και βιολογικά!
Θα μας πει κανείς πως όταν ένα άτομο ενηλικιωθεί, οι παιδικές του αρρώστιες παίρνουν τέλος. Έτσι δεν έπρεπε να γίνει και με την αριστερά;  Εδώ όμως μπαίνει και το ερώτημα: Κατάφερε να ενηλικιωθεί η δική μας αριστερά; Εγώ δεν το νομίζω. Αντίθετα διαπιστώνω ότι εξακολουθεί να κουβαλάει ακόμη την παιδική της αρρώστια. Μόνο που οι ρετσινιές που προσπαθεί να κολλήσει στους έχοντες αντίθετες απόψεις, έχουν διαφορετικές ονομασίες. Έτσι ο "πράκτορας του ταξικού εχθρού", μετονομάζεται τώρα σε "δεκανίκι των αστικών κομμάτων" και έτσι η παράδοση συνεχίζεται...
Αυγή