Το άσυλο είναι ένας πολύτιμος θεσμός, επισημαίνει ο καθηγητής της Νομικής στο ΑΠΘ Νίκος Παρασκευόπουλος, κι αν κάτι χρειάζεται να αντιμετωπιστεί, είναι οι καταχρήσεις και παραβάσεις του. Η αοριστία που παρατηρείται στον νέο νόμο του 2007 ανοίγει τον δρόμο για ανεξέλεγκτες ποινικοποιήσεις και τριβές. Προτείνει επίσης τρία δύσκολα βήματα για την αποτελεσματική θεσμική κατοχύρωση του ασύλου.
Ως προς το δόγμα της “μηδενικής ανοχής” του κ. Χρυσοχοΐδη και την τακτική των προσαγωγών, ο Ν. Παρασκευόπουλος αναφέρει ότι το ελληνικό Σύνταγμα κατοχυρώνει την αρχή της ατομικής ενοχής και όχι τη μηδενική ανοχή ή τις αθρόες μεταχειρίσεις (προσαγωγές, συλλήψεις κ.λπ.). Η προσήλωση στο Σύνταγμα θα έπρεπε να αρκεί για την αποδοκιμασία αυτών των πρακτικών, υπογραμμίζει, καταλήγοντας στο ότι, εντέλει, οι πρακτικές μηδενικής ανοχής πλήττουν τις διαδηλώσεις και τους πολυάριθμους αθώους διαδηλωτές μαζί με τους λίγους ενόχους.
Συνέντευξη στην ΠΙΚΙΑ ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ
* Και πάλι στο προσκήνιο το πανεπιστημιακό άσυλο. Η Ν.Δ. ζήτησε να αλλάξει ο νόμος που η ίδια ψήφισε και να καταργηθεί ο θεσμός. Είναι άχρηστο, λένε, στην εποχή του Ίντερνετ. Πώς σχολιάζετε την άποψη αυτή;
Διδασκαλία και έρευνα με αστυνομική εποπτεία και επεμβάσεις είναι αδιανόητες. Πιστεύω ότι ούτε οι ίδιοι οι αστυνομικοί θα τις ήθελαν. Το άσυλο είναι πολύτιμος θεσμός, πράγμα που συνειδητοποιούν στις μέρες μας και πανεπιστήμια άλλων δυτικών χωρών. Ο θεσμός πρέπει να διατηρηθεί με την αρχική του μορφή (Ν. 1268/1982), ενώ, αν κάτι χρειάζεται να αντιμετωπιστεί, είναι οι καταχρήσεις και οι παραβάσεις του.
* Ποια είναι η γνώμη σας για τη ρύθμιση Γιαννάκου; Από πολλές πλευρές έχει επικριθεί ότι ανοίγει τον δρόμο για την ανεξέλεγκτη επέμβαση της αστυνομίας και του εισαγγελέα.
Η κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου στον Ν. 1268/1982 είχε γίνει με σαφήνεια. Ο νέος νόμος, το 2007, εισήγαγε μια ευρεία, μέχρις αοριστίας, ποινικοποίηση συμπεριφορών, όπου γίνεται αδύνατον να διακρίνει κανείς και να απομονώσει μια συγκεκριμένη και αντικειμενική περιγραφή εγκλήματος. Η ασάφεια αυτή αντιβαίνει προς τον κανόνα του άρθρου 7 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο απαιτεί τη σαφήνεια των ποινικών διατάξεων. Το θέμα μάλιστα της αοριστίας δεν είναι μόνο τυπικό, αλλά και ουσιαστικό, αφού η αοριστία ανοίγει τον δρόμο για ανεξέλεγκτες ποινικοποιήσεις και τριβές.
* Κατά τη γνώμη σας, η άσκηση βίας από μη κρατική εξουσία συνιστά παραβίαση του ασύλου;
Η Δικαιοσύνη αξιολογεί τα εγκλήματα βίας με το ίδιο μέτρο, όποιος κι αν είναι ο δράστης. Άλλο θέμα, προφανώς, η ποινική δίωξη και άλλο η ρύθμιση της αστυνομικής επέμβασης στον πανεπιστημιακό χώρο.
* Ο νόμος Γιαννάκου δίνει ευρεία εξουσιοδότηση στον εισαγγελέα να διατάξει την αστυνομική παρέμβαση χωρίς την προηγούμενη έγκριση των πανεπιστημιακών αρχών. Αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί. Πρόκειται για διάταξη που δεν μπορεί να εφαρμοστεί επειδή θα προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα ή συντηρείται ένα κλίμα υπονόμευσης των πανεπιστημιακών αρχών αναθέτοντας σ' αυτές την ευθύνη της πρόσκλησης της αστυνομικής δύναμης;
Η υποχρέωση παρουσίας εκπροσώπου της δικαστικής αρχής κατά την επέμβαση της δημόσιας δύναμης στο πανεπιστήμιο δεν είναι επαρκής, αλλά πρόσθετη εγγύηση, επιπλέον της άδειας του αρμόδιου πανεπιστημιακού οργάνου. Κατά τη γνώμη μου, πάντως, αποτελεσματική θεσμική κατοχύρωση του ασύλου μπορεί να διασφαλιστεί με τρία -δύσκολα- βήματα:
Πρώτο. Η αστυνομία να επεμβαίνει χωρίς άδεια στο πανεπιστήμιο εφόσον τελούνται κακουργήματα. Το ορίζει ο νόμος, αλλά νομίζω ότι και η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δεν θα δεχόταν να τελείται ένας βιασμός ή μια απόπειρα ανθρωποκτονίας κ.λπ. χωρίς δυνατότητα αστυνομικής επέμβασης.
Δεύτερο. Στα πλημμελήματα θα έπρεπε η αστυνομία να μην επεμβαίνει καθόλου. Τις ελαφρές αξιόποινες πράξεις θα μπορούσε να τις αντιμετωπίζει το πανεπιστήμιο με δικές του υπηρεσίες φύλαξης.
Τρίτο. Οποιαδήποτε επιτροπή ή διαδικασία άδειας θα έπρεπε να καταργηθεί ως περιττή (στα κακουργήματα) ή ανώφελη (στα πλημμελήματα). Άλλωστε η επέμβαση σε περιπτώσεις μικροεγκλημάτων θα προκαλεί περισσότερες και βαρύτερες συγκρούσεις από αυτές που ενδεχομένως θα καταστέλλει.
* Πώς κρίνετε το δόγμα της "μηδενικής ανοχής" που έχει διακηρύξει ο κ. Χρυσοχοΐδης και την τακτική των προσαγωγών;
Το ελληνικό Σύνταγμα (άρθρα 2 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 7 παρ. 1) κατοχυρώνει την αρχή της ατομικής ενοχής και όχι της μηδενικής ανοχής ή τις αθρόες μεταχειρίσεις (προσαγωγές, συλλήψεις κ.λπ.). Η προσήλωση στο Σύνταγμα θα έπρεπε να αρκεί για την αποδοκιμασία των παραπάνω πρακτικών. Ο νόμος πάντως, επίσης, δηλαδή το Π.Δ. 141/1991, προβλέπει ότι προσαγωγή στην αστυνομία επιτρέπεται μόνο αν ο πολίτης δεν φέρει δελτίο ταυτότητας ή αν η συμπεριφορά του, και όχι απλώς ο τόπος, ο χρόνος ή οι περιστάσεις, κινεί υπόνοιες διάπραξης εγκλήματος, ενώ και ο Συνήγορος του Πολίτη καθώς και το αρχηγείο της αστυνομίας έχουν επιστημάνει τα παραπάνω σε χρόνο ανύποπτο (2003).
Η αρχαία ελληνική δημοκρατία εισέφερε την έννοια της επιείκειας, στους Ρωμαίους ανάγεται η dura lex και τώρα οι σύγχρονοι επιχειρούν να εισαγάγουν τη μηδενική ανοχή. Η πολιτική μηδενικής ανοχής όμως δεν εντάσσεται και στην περιοχή της ουσιαστικής δικαιοσύνης, η οποία στον σκληρό της πυρήνα έχει την αρχή της αναλογικότητας, την αντιστοίχιση δηλαδή της ευθύνης και της μεταχείρισης με την ατομική ενοχή. Οι προληπτικές συλλήψεις θα μας παλινδρομούσαν σε σκοτεινές εποχές. Το χειρότερο όμως σήμερα είναι ότι οι πρακτικές μηδενικής ανοχής πλήττουν ακριβώς τις διαδηλώσεις, πολυάριθμους αθώους διαδηλωτές, μαζί με τους λίγους ενόχους, που κι αυτοί θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ατομικά και δίκαια, κατασταλτικά και όχι προληπτικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου